Yüreğin Var Mı Aşk’ a?
Kimilerimiz için bu soruyu sormak ne kadar da çok kolay mi? Bir de bunu ona söylemek şöyleki dursun hatta kimi vakit âşık olduğumuzu kendimize itiraf edemediğimiz bile olabilir. Hani şu aşk ve gurur içindeki sıkışmışlık duygusu var ya tam da ondan bahsediyorum. Sizin de âşık olduğunuz lakin bir türlü söyleyemediğiniz oldu mu? Hiç düşündünüz mü sizi engelleyen neydi? niye bu sözler ağzınızdan dökülemedi? niye birinci adımı atmak sizi bu kadar zorladı? Pekala ya gurur ismini verdiğimiz bir sürü duyguyu tek bir söze sığdırdığımız hissin temelinde sanki neler yatıyor? Bunun geçmişimizle nasıl bir bağı olabilir? niye daima birebir noktada sıkışıp kalıyoruz? Tüm bu kuvvetli hisleri en yakın dostunuza karşı hissetseydiniz ne olurdu? Tüm yüreğinizi toplayıp söyler miydiniz yoksa bir gün söylemesini bekleyerek aşkınızı kalbinizin en derinlerinde mi saklardınız?
İşte 2003 üretimi olan bu sinema, bu ikilemlerden doğuyor. Gelin bir arada bu soruların yanıtını, ruhun haritasını çıkarttığına inandığım Şema Terapinin ışığıyla aydınlatalım. Sinema ruhsal manada yaralı iki çocuğun arkadaşlık öyküsü ile başlıyor. Biri, tek sevgi kaynağı olan annesinin ölmekte olduğunu öğrenen, ölmemesi için totemler yapan ve bu süreçte babasından rastgele bir ilgi, şefkat, yakınlık bakılırsamemiş bir erkek çocuğu; başkası, ırkçılığın ağır olarak yaşandığı devirde kendi ülkesinden kopup gelmiş, geldiği topraklarda kabul görmemiş, dışlanmış, aşağılanmış göçmen kızı…
Julien’ in çocukluğunda annesini kaybetmesi onda terk edilme şemasının oluşması için ortam hazırlarken; babasının ilgi, takviye, şefkatte bulunmaması duygusal mahrumluk şemasının oluşmasına niye olmuştur. Bu iki ana şeması onun geçmişini etkilemekle kalmayıp geleceğini de tesiri altına almıştır.
Sophie’nin kendi ülkesinden kopup gelmesiyle geldiği ortamda dışlanması pis Polonyalı diye hakarete uğraması, alay edilmesi, kimse tarafınca sevilemeyeceğine olan inancı kusurluluk şemasının ve kuşkuculukşemasının temellerini atmakla bir arada; bu süreçte yeteri kadar sevgi, ilgi alamaması, yaşadıkları karşısında onu koruyan birinin olmaması duygusal mahrumluk şemasının ve kendini geldiği ortama ilişkin hissedememesi ise toplumsal izolasyon şemasının çekirdeklerini oluşturmuştur. Ve çocukluğunda birlikteinde getirdiği bu şemalar onun da tüm ömrünü, aldığı kararları herkes üzere etkilemiştir.
Julien kendisi üzere incinmiş bir çocuk olan Sophie’yi keyifli etmek ve onunla arkadaş olabilmek için annesinin ikram ettiği tek hazinesi olan ‘oyun kutusunu’ Sophie’ye vermek ister fakat; Sophie’nin karşılığı “Beni sevdiğini ispatla” dır. Kusurluluk ve kuşkuculuk şeması hayatına o kadar hâkim olmuştur ki kendisine verilen hediyeyi bile şartsız kabul edemez(şema teslimi). Ve birbirlerine karşı sevgilerinin ispatı için tehlikeli oyunlar tam da bu devir başlar. Oyun onlar için ‘ seni seviyorum, yanındayım, senin için her şeyi göze alırım ‘ demenin duygusal yoksunluklarını karşılıklı doyurmanın bir yoludur. Oyun kutusuysa sevgilerinin simgesidir.
Dostlukları Julien in annesinin vefatının akabinde daha da güçlenmiş ergenlik senelerına kadar bu biçimde devam etmiştir. Ergenlikle bir arada o masumane dostluk hislerinin yerini aşk almıştır ve ikisinin de bunu lisana getirmeye yüreği yoktur. Hislerini tabir edemedikleri sakladıkları bu vakitte hayatlarına hisleri bastırma şeması hâkim olmuştur(şema teslimi). Her ne kadar karşılıklı hislerini tabir edemeseler de aşkın yarattığı kuvvetli çekim onları birbirine bir mıknatıs üzere çekmiştir. Her ikisinde de ortak olan duygusal mahrumluk şeması onların bir birine bu derece kuvvetli hisler hissetmesine niye olmuştur(şema kimyası). Onları birbirine bağlayan oyunlar da bu vakitte ‘Beni sevdiğini ispatla’ dan çıkmıştır. ‘Âşık olduğu biri var mı? Bana karşı o da farklı hisler hissediyor mu?’ sorularının karşılıklarını arayan bir araç olmuştur.
Sophie’ye bu kadar âşıkken niye Julien hislerini özgürce söyleyememiştir? Onun hislerini kalbinin en derinine gömmesine niye olan etmenler nelerdir?
Julien in annesinin vefatının akabinde ortaya çıkan hayatını tesiri altına alan; en kuvvetli şemaları olan duygusal mahrumluk ve terk edilme şeması onun hislerini söz etmesini engelleyen en büyük etmenlerdir. Annesini kaybeden küçük bir çocuk, artık hayatındaki en değerli kişiyi nasıl kaybetmeyi göze alabilsin ki? Ya reddedilip her vakit yanında olan, seven, ilgilenen en yakın arkadaşını da kaybederse?(Şemalar hayatımızı ele geçirdiğinde, şemaya teslim olduğumuzda sağlıklı düşünemez, çocuklukta yaşadığımız çaresizliğin birebirini hayatımızda ağır bir biçimde hissederiz.)
Julien’i etkileyen bir diğer etmen ise derslerinde başarısızlığı ve çılgınca yaşadığı ömrü niçiniyle babasının artık Sophie ile görüşmesini istememesidir. Babasından şartsız sevgi alamayan Julien babasının biraz olsun kendisini sevebilmesi için onun isteklerine boyun eğmiş (boyun eğicilik şeması), aşkını da kalbine gömmüştür. Tam olarak hayatından çıkartamasa da Sophie’yi 1 yıl ömründen çıkartmak istemiş ve 1 yıldan fazla birbirlerinin hayatından çıkmışlardır. Kendisini duygusal yoksunluğa ve terk edilmeye mahkûm etmiştir. Sophie’den başka kalmaktan bu kadar korkarken niye ömründen kolaylıkla çıkarttı diye sorgulamadan edemiyor insan değil mi? Bunu da şema terapi; şemanın çok telafisiyle açıklar. Korkulan hisle savaşmak, o beni terk etmeden ben terk edeyim fikri lakin bu da bir daha birebir hislerin yaşanmasını engellemez hatta birebir yoğunlukta yaşanmasına yol açar. özetlemek gerekirsesı bu vakitte Julien; bir yerden Sophie ye kendisine âşık olup olmadığını anlamak için oyunlar oynarken bir yerden de onu itmiştir.
Julien’e bu kadar âşıkken Sophie niye cüret edip hislerini özgürce söyleyememiştir? Onun hislerini kalbinin en derinine gömmesine neler niye olmuştur?
Sophie’nin de hafızasının şablonlarında gizli olan çocukluk anılarının doğurduğu şemalar aşkını itiraf etmesini engellemiştir. Bu şemaların hayatını kapalıdan zımniye nasıl etkilediğini incelediğimizde; Sophie, Julien’in kendisiyle ilgileniyor mu yoksa oyun mu oynuyor olduğunu hiç bir vakit anlayamaz, ona güvenemez aklında daima ‘Sanki benimle oyun mu oynuyor?’ sorusu vardır. Kuşkuculuk şeması iş başındadır. Ve kendi hislerinin da açığa çıkmasından korkar. Oyunlara oyunla karşılık verir. Sophie’nin hislerini bastırmasına bir diğer niçinse Julien’in babası tarafınca hiç kabul edilmemiş olmasıdır. Kendisinin kusurlu, istenmeyen biri olarak hissetmesine, bundan dolayı da sevilmeyeceği inancı hayatını yeniden denetim etmesine niye olmuştur. Bu da kusurluluk ve duygusal mahrumluk şemasının hayatını bir daha tesiri altına almasına niye olmuştur.
Ortadan geçen 1 yılı aşkın müddet kararında Julien için kendisini zorlar. Babasının sevgisini kazanabilmek, istediği üzere bir evlat olmak için kendisini feda eder (fedakârlık şeması) ve onun istediği üzere bir kızla evlilik hazırlığına girer. Lakin düğüne Sophie’nin gelmesiyle Julien sonucundan vazgeçer. Babası onu affetmez, terk ederek onu cezalandırır. Bu terk edilme acısıyla (terk edilme şeması)o da Sophie’yi bundan sorumlu meblağ ve bu sefer de ortaya 10 yıl görüşmeme sonucu girer(cezalandırıcılık şeması).
Pekala, bu 10 yıl neler yaşarlar? Sophie bu 10 yılın ortasında duygusal olarak paylaşımda bulunmadığı bir atletle bir arada olur. bu biçimdelikle kendi şeması olan duygusal yoksunluğa kendisini hapseder. Evlenmek için tek bir şey ister; ona eksiksiz, heybetli, lüks bir hayat yaşatması(yüksek standartlar şeması) bu da temelde kendini kusurlu hissettiren (kusurluluk şeması) her şeyle savaş üzeredir. Fakat hiç bir şey Julien’i unutturmaya yetmez, her geçen gün ona kavuşmak için geçen bir gündür.
Julien ise mesleğinin tepesindedir. Çok kazandıran bir işi, duygusal bağ kuramadığı bir eşi, fazlaca değer verdiği iki çocuğu vardır. Babasının tam da onun sahip olmasını istediği hayata sahip olmuştur. Babasının sevgisini kazanabilmek için her ne kadar büyük fedakârlıklarda (kendini feda şeması) bulunsa da bu babasını geri getirmeye yetmez ve tüm bu sahip oldukları duygusal yalnızlığını hafifçeletmez (duygusal mahrumluk şeması). Terk edilmekten korkan yalnız ve yaralı çocuk kendisini gerçekleştiren bir kehanetçesine kalabalığın ortasında yalnız kalmıştır(terk edilme şeması). O da 10 yılın geçmesini iple çeken biri olmuştur. Bunu sinemada şu sözlerle tabir etmiştir: “Sahibini bekleyen bir köpekgibi seni bekledim Sophie.”
Ve 10 yılın akabinde birbirlerine kavuşan âşıklar son oyunlarını oynarlar; tahminen de tekrar hiç ayrılmamak ismine birbirlerine sarılarak kendilerini beton havuzuna gömdürürler bu onlar için en keyifli sondur, sonsuzluktur…
niye bir arada keyifli bir hayat yaşamaktansa keyifli bir mevti tercih etmişlerdir? Zira onlar için birlikte memnun bir sonsuzluk, duygusal yalnızlıklarının tek ilacıdır.(duygusal mahrumluk şemalarına başkaldırı üzeredir.) bu biçimdece Julien, hiç bir vakit Sophie tarafınca terk edilmeyecek (terk edilme şeması); Sophie de hiç bir vakit ‘Julien, sanki beni hakikaten seviyor mu?’(kuşkuculuk şeması) diye düşünmeyecektir.
Kimilerimiz için bu soruyu sormak ne kadar da çok kolay mi? Bir de bunu ona söylemek şöyleki dursun hatta kimi vakit âşık olduğumuzu kendimize itiraf edemediğimiz bile olabilir. Hani şu aşk ve gurur içindeki sıkışmışlık duygusu var ya tam da ondan bahsediyorum. Sizin de âşık olduğunuz lakin bir türlü söyleyemediğiniz oldu mu? Hiç düşündünüz mü sizi engelleyen neydi? niye bu sözler ağzınızdan dökülemedi? niye birinci adımı atmak sizi bu kadar zorladı? Pekala ya gurur ismini verdiğimiz bir sürü duyguyu tek bir söze sığdırdığımız hissin temelinde sanki neler yatıyor? Bunun geçmişimizle nasıl bir bağı olabilir? niye daima birebir noktada sıkışıp kalıyoruz? Tüm bu kuvvetli hisleri en yakın dostunuza karşı hissetseydiniz ne olurdu? Tüm yüreğinizi toplayıp söyler miydiniz yoksa bir gün söylemesini bekleyerek aşkınızı kalbinizin en derinlerinde mi saklardınız?
İşte 2003 üretimi olan bu sinema, bu ikilemlerden doğuyor. Gelin bir arada bu soruların yanıtını, ruhun haritasını çıkarttığına inandığım Şema Terapinin ışığıyla aydınlatalım. Sinema ruhsal manada yaralı iki çocuğun arkadaşlık öyküsü ile başlıyor. Biri, tek sevgi kaynağı olan annesinin ölmekte olduğunu öğrenen, ölmemesi için totemler yapan ve bu süreçte babasından rastgele bir ilgi, şefkat, yakınlık bakılırsamemiş bir erkek çocuğu; başkası, ırkçılığın ağır olarak yaşandığı devirde kendi ülkesinden kopup gelmiş, geldiği topraklarda kabul görmemiş, dışlanmış, aşağılanmış göçmen kızı…
Julien’ in çocukluğunda annesini kaybetmesi onda terk edilme şemasının oluşması için ortam hazırlarken; babasının ilgi, takviye, şefkatte bulunmaması duygusal mahrumluk şemasının oluşmasına niye olmuştur. Bu iki ana şeması onun geçmişini etkilemekle kalmayıp geleceğini de tesiri altına almıştır.
Sophie’nin kendi ülkesinden kopup gelmesiyle geldiği ortamda dışlanması pis Polonyalı diye hakarete uğraması, alay edilmesi, kimse tarafınca sevilemeyeceğine olan inancı kusurluluk şemasının ve kuşkuculukşemasının temellerini atmakla bir arada; bu süreçte yeteri kadar sevgi, ilgi alamaması, yaşadıkları karşısında onu koruyan birinin olmaması duygusal mahrumluk şemasının ve kendini geldiği ortama ilişkin hissedememesi ise toplumsal izolasyon şemasının çekirdeklerini oluşturmuştur. Ve çocukluğunda birlikteinde getirdiği bu şemalar onun da tüm ömrünü, aldığı kararları herkes üzere etkilemiştir.
Julien kendisi üzere incinmiş bir çocuk olan Sophie’yi keyifli etmek ve onunla arkadaş olabilmek için annesinin ikram ettiği tek hazinesi olan ‘oyun kutusunu’ Sophie’ye vermek ister fakat; Sophie’nin karşılığı “Beni sevdiğini ispatla” dır. Kusurluluk ve kuşkuculuk şeması hayatına o kadar hâkim olmuştur ki kendisine verilen hediyeyi bile şartsız kabul edemez(şema teslimi). Ve birbirlerine karşı sevgilerinin ispatı için tehlikeli oyunlar tam da bu devir başlar. Oyun onlar için ‘ seni seviyorum, yanındayım, senin için her şeyi göze alırım ‘ demenin duygusal yoksunluklarını karşılıklı doyurmanın bir yoludur. Oyun kutusuysa sevgilerinin simgesidir.
Dostlukları Julien in annesinin vefatının akabinde daha da güçlenmiş ergenlik senelerına kadar bu biçimde devam etmiştir. Ergenlikle bir arada o masumane dostluk hislerinin yerini aşk almıştır ve ikisinin de bunu lisana getirmeye yüreği yoktur. Hislerini tabir edemedikleri sakladıkları bu vakitte hayatlarına hisleri bastırma şeması hâkim olmuştur(şema teslimi). Her ne kadar karşılıklı hislerini tabir edemeseler de aşkın yarattığı kuvvetli çekim onları birbirine bir mıknatıs üzere çekmiştir. Her ikisinde de ortak olan duygusal mahrumluk şeması onların bir birine bu derece kuvvetli hisler hissetmesine niye olmuştur(şema kimyası). Onları birbirine bağlayan oyunlar da bu vakitte ‘Beni sevdiğini ispatla’ dan çıkmıştır. ‘Âşık olduğu biri var mı? Bana karşı o da farklı hisler hissediyor mu?’ sorularının karşılıklarını arayan bir araç olmuştur.
Sophie’ye bu kadar âşıkken niye Julien hislerini özgürce söyleyememiştir? Onun hislerini kalbinin en derinine gömmesine niye olan etmenler nelerdir?
Julien in annesinin vefatının akabinde ortaya çıkan hayatını tesiri altına alan; en kuvvetli şemaları olan duygusal mahrumluk ve terk edilme şeması onun hislerini söz etmesini engelleyen en büyük etmenlerdir. Annesini kaybeden küçük bir çocuk, artık hayatındaki en değerli kişiyi nasıl kaybetmeyi göze alabilsin ki? Ya reddedilip her vakit yanında olan, seven, ilgilenen en yakın arkadaşını da kaybederse?(Şemalar hayatımızı ele geçirdiğinde, şemaya teslim olduğumuzda sağlıklı düşünemez, çocuklukta yaşadığımız çaresizliğin birebirini hayatımızda ağır bir biçimde hissederiz.)
Julien’i etkileyen bir diğer etmen ise derslerinde başarısızlığı ve çılgınca yaşadığı ömrü niçiniyle babasının artık Sophie ile görüşmesini istememesidir. Babasından şartsız sevgi alamayan Julien babasının biraz olsun kendisini sevebilmesi için onun isteklerine boyun eğmiş (boyun eğicilik şeması), aşkını da kalbine gömmüştür. Tam olarak hayatından çıkartamasa da Sophie’yi 1 yıl ömründen çıkartmak istemiş ve 1 yıldan fazla birbirlerinin hayatından çıkmışlardır. Kendisini duygusal yoksunluğa ve terk edilmeye mahkûm etmiştir. Sophie’den başka kalmaktan bu kadar korkarken niye ömründen kolaylıkla çıkarttı diye sorgulamadan edemiyor insan değil mi? Bunu da şema terapi; şemanın çok telafisiyle açıklar. Korkulan hisle savaşmak, o beni terk etmeden ben terk edeyim fikri lakin bu da bir daha birebir hislerin yaşanmasını engellemez hatta birebir yoğunlukta yaşanmasına yol açar. özetlemek gerekirsesı bu vakitte Julien; bir yerden Sophie ye kendisine âşık olup olmadığını anlamak için oyunlar oynarken bir yerden de onu itmiştir.
Julien’e bu kadar âşıkken Sophie niye cüret edip hislerini özgürce söyleyememiştir? Onun hislerini kalbinin en derinine gömmesine neler niye olmuştur?
Sophie’nin de hafızasının şablonlarında gizli olan çocukluk anılarının doğurduğu şemalar aşkını itiraf etmesini engellemiştir. Bu şemaların hayatını kapalıdan zımniye nasıl etkilediğini incelediğimizde; Sophie, Julien’in kendisiyle ilgileniyor mu yoksa oyun mu oynuyor olduğunu hiç bir vakit anlayamaz, ona güvenemez aklında daima ‘Sanki benimle oyun mu oynuyor?’ sorusu vardır. Kuşkuculuk şeması iş başındadır. Ve kendi hislerinin da açığa çıkmasından korkar. Oyunlara oyunla karşılık verir. Sophie’nin hislerini bastırmasına bir diğer niçinse Julien’in babası tarafınca hiç kabul edilmemiş olmasıdır. Kendisinin kusurlu, istenmeyen biri olarak hissetmesine, bundan dolayı da sevilmeyeceği inancı hayatını yeniden denetim etmesine niye olmuştur. Bu da kusurluluk ve duygusal mahrumluk şemasının hayatını bir daha tesiri altına almasına niye olmuştur.
Ortadan geçen 1 yılı aşkın müddet kararında Julien için kendisini zorlar. Babasının sevgisini kazanabilmek, istediği üzere bir evlat olmak için kendisini feda eder (fedakârlık şeması) ve onun istediği üzere bir kızla evlilik hazırlığına girer. Lakin düğüne Sophie’nin gelmesiyle Julien sonucundan vazgeçer. Babası onu affetmez, terk ederek onu cezalandırır. Bu terk edilme acısıyla (terk edilme şeması)o da Sophie’yi bundan sorumlu meblağ ve bu sefer de ortaya 10 yıl görüşmeme sonucu girer(cezalandırıcılık şeması).
Pekala, bu 10 yıl neler yaşarlar? Sophie bu 10 yılın ortasında duygusal olarak paylaşımda bulunmadığı bir atletle bir arada olur. bu biçimdelikle kendi şeması olan duygusal yoksunluğa kendisini hapseder. Evlenmek için tek bir şey ister; ona eksiksiz, heybetli, lüks bir hayat yaşatması(yüksek standartlar şeması) bu da temelde kendini kusurlu hissettiren (kusurluluk şeması) her şeyle savaş üzeredir. Fakat hiç bir şey Julien’i unutturmaya yetmez, her geçen gün ona kavuşmak için geçen bir gündür.
Julien ise mesleğinin tepesindedir. Çok kazandıran bir işi, duygusal bağ kuramadığı bir eşi, fazlaca değer verdiği iki çocuğu vardır. Babasının tam da onun sahip olmasını istediği hayata sahip olmuştur. Babasının sevgisini kazanabilmek için her ne kadar büyük fedakârlıklarda (kendini feda şeması) bulunsa da bu babasını geri getirmeye yetmez ve tüm bu sahip oldukları duygusal yalnızlığını hafifçeletmez (duygusal mahrumluk şeması). Terk edilmekten korkan yalnız ve yaralı çocuk kendisini gerçekleştiren bir kehanetçesine kalabalığın ortasında yalnız kalmıştır(terk edilme şeması). O da 10 yılın geçmesini iple çeken biri olmuştur. Bunu sinemada şu sözlerle tabir etmiştir: “Sahibini bekleyen bir köpekgibi seni bekledim Sophie.”
Ve 10 yılın akabinde birbirlerine kavuşan âşıklar son oyunlarını oynarlar; tahminen de tekrar hiç ayrılmamak ismine birbirlerine sarılarak kendilerini beton havuzuna gömdürürler bu onlar için en keyifli sondur, sonsuzluktur…
niye bir arada keyifli bir hayat yaşamaktansa keyifli bir mevti tercih etmişlerdir? Zira onlar için birlikte memnun bir sonsuzluk, duygusal yalnızlıklarının tek ilacıdır.(duygusal mahrumluk şemalarına başkaldırı üzeredir.) bu biçimdece Julien, hiç bir vakit Sophie tarafınca terk edilmeyecek (terk edilme şeması); Sophie de hiç bir vakit ‘Julien, sanki beni hakikaten seviyor mu?’(kuşkuculuk şeması) diye düşünmeyecektir.