Cinsiyet, bir bireyin genlerinden kaynaklı oluşan üreme organları ve özellikleri ile tanımlanan bir olgudur. XX kromozuna sahip bireye bayan, XY kromozomuna sahip bireye ise erkek denir. Beşerler yalnız yaşayamayan, diğerleriyle bir arada var olan ve yakın ilgiler arayan canlılardır. Yakın ilgi ya da aşk, kimi vakit şahsi bir alaka, kimi vakit şahsi münasebetlerin özel bir öğesi ya da bir özelliği, kimi vakit de bir insanın başkasına duyduğu aşikâr bir duyguyu belirtmek için kullanılmaktadır. Burada kıymetli olan, yakın alaka ya da aşk için her vakit bir “diğer” kişinin olması gerektiğidir. Beşerler en yakınlarından etkilenme eğilimindedirler. Bir şeye ya da şahsa ne kadar fazlaca maruz kalırsanız onu o kadar fazlaca seversiniz. İnanç, tavır ve paha mevzularındaki benzerlik arkadaşlığın gelişmesine yol açıyor.
Aşk nedir?
Aşk, karmaşık insan hislerinden biridir ve tek bir kuram ya da modelle açıklanamaz. Aşkın, hastalıklardan muhafaza ve uygunlaştırıcı özelliği de vardır. Hormonal açıdan bakıldığında romantik aşkın sinyalleri, yanakların kızarması, kalp atışının hızlanması ve ellerin terlemesi formunda kendini muhakkak etmektedir. Aşık olunduğunda asıl tesir, beynin hipotalamus bölgesinden salınan çeşitli kimyasalların tesiriyle bedenin ortasında meydana gelmektedir. Fischer’e göre beşerler dopamin, oksitozin, vazopressin, testosteron ve adrenalin üzere hormonların karmaşık kimyası niçiniyle aşık olmaktadır. Aşık olmaya başlandığında hipotalamustan salgılanan kimyasallar beynin hipofiz bölgesine bir bildiri iletmekte, hipofiz ise kendi hormonlarını kan dolanımına vermektedir. Bu etaptan daha sonra ise cinsellikle ilgili hormonlar süratli bir biçimde kana karışmaktadır. Adrenalin, aşığın kalp atışının hızlanmasından ve terlemesinden sorumludur. Dopamin ise aşık birinin karşısındaki insanı aklından çıkaramamasından ve ona büyük bir tutkuyla bağlı olmasından sorumludur. Büyük bir tutkuyla yeni aşık olmuş bireylerin beyinlerinde dopamin üreten hücrelerin aktivitesinde artışlar olduğu kanıtlanmıştır. Reddedilen aşıklarda meydana gelen düşüncelerin kaynağının ise beyinlerinde dopamin molekülünün tükenmesi olduğu düşünülmektedir. Aşkın bağımlılık evresinde oksitozin ve vazopressin tesirli olmaktadır. Oksitozin, doğum sırasında da salgılanır ve anne ile bebeği içindeki bağın oluşmasında da tesirlidir.
Romantik bağlarda tesirli irtibat yolları nelerdir?
Bayan beyni ve erkek beyni fazlaca farklı çalışır. Bayan ve erkek beyni içindeki farklardan kelam eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Kadınların beyninin sağ kısmı gelişerek his, heyecan, müzik, sanat üzere estetik algıları ön plana çıkarken; erkeklerde gelişen sol beyin mantık, muhakeme, tahlil üzere rasyonel kavramlarla biyolojik olarak gelişmiştir. Lakin kişi kendini geliştirip ön beynini kullandıkça sağ-sol beyin içindeki fark azalmaya başlıyor” demiştir. “Kadın beyni gerilim altında iken konuşarak yalnızlığını giderme odaklı çalışırken, erkek beyni gerilim altında zihinsel sığınağına çekilir ancak erkekler biraz hoş kelam söylese bayan konuşmaya muhtaçlık duymaz” diyen Tarhan, “Kadın- erkek beyni içindeki bir diğer fark ise erkek beyni erotizm odaklı çalışırken, bayan beyni romantizm odaklı çalışmaktadır” diye belirmiştir. Erkekler lisanı daha hayli fikirlerini tabir etmek ve sorun çözmek için kullanırken bayanlar ise lisanı daha epey kaygılarını, günlük tecrübelerini ve bayağı kanılarını paylaşmak için kullanıyor. Erkekler lisanı küme ortasındaki bağımsızlıklarını ve yerlerini korumak için kullanırken, bayanlar irtibat kurmak ve yakınlık duygusu yaratmak için kullanıyor. Erkekler sorunlara saldırırken bayanlar dinlemeyi, takviye vermeyi ya da anlayış göstermeyi tercih ediyor. Tüm bu farklılıklara dayanarak bayan ve erkek ilgilerinde tesirli irtibat nasıl sağlanır? Karşılıklı olarak net olmak gerekir, bayan beyni sözel yüklü çalıştığı için kendisini tabir ederken daha fazla söz kullanır. Lakin erkek beyni rasyonel kavramlarla çalıştığı için 9(dokuz) sözden çoksını anlayamayacaktır. Bayanlar tartışma esnasında anlaşılamamaktan yakınırlar ama erkek beyni sözel olarak çalışmadığı için bağlantı sorunu doğar. İkili bağlantılarda “ben” lisanı kullanılmalıdır. Yani karşı tarafın yapmadıklarını lisana getirmek yerine; “Bu hareket doğrultusunda ben kendimi kıymetsiz hissettim” üzere bir lisan kullanılmalıdır. Orta vererek konuşmak fazlaca tesirlidir. Uzun müddetli konuşmak karşının dinlemesini zorlaştırmaktadır. “Zihin okuma” yapılmaması gerekmektedir. Karşıdaki insanın niyetlerini okumaya çalışmak yerine kendi gereksinimlerine ve hislerine odaklanmak tesirli bağlantısı sağlar. Atfetme, bireyin, gözlemlenebilir olayları, niye ve sonuç bağlantısını temel alarak, birtakım niçinlere dayandırmasıdır. niçinsellik yükleme olarak da isimlendirilen atfetme, bireylerin hem kendi davranışlarının tıpkı vakitte diğer bireylerin davranışlarının sebeplerini anlamaya çalışma süreci olarak tanımlanmaktadır. Temel atfetme yanılgısında beşerler, gereğince olumlu olmayan durumlarda kendi davranışları için dışsal niçinler yükleme ve diğerlerinin davranışları içinse içsel niçinler yükleme eğilimindedirler. İnsanın kendisine karşı dışsal atıf yapmasının temel niçini kendine ilişkin olumlu ve dengeli imajını sürdürmeye çalışması iken diğerlerine karşı içsel atıf yapmasının en kıymetli niçinlerinden biri durumsal bilgilerin tümüne bakmaktansa içsel bir atıf yapmanın daha az çabayı gerektirecek olmasıdır. Durumu ya da olayı içselleştirmek bireyi daha saldırgan yapar. Bunun yerine olaylara bütüncül yaklaşarak kişi bu davranışı yapmayı niye tercih etti ya da onu bu tavra iten şey neydi? Sorusuna karşılık aramak epeyce daha sağlıklı irtibatı sağlayacaktır. kimi vakit tesirli irtibat kurmaya çalışırken kişinin gayesi anlaşılmak yerine kendini söz edebilmek olmalıdır. Ekseriyetle bireyler karşıyı dinlerken cümleleri kendi filtrelerinden geçirerek anlarlar. Bu filtrelerde birfazlaca faktöre nazaran değişkenlik sağlamaktadır; kültür, yaş, toplumsal etraf, eğitim seviyesi üzere. Bireyin maksadı hisleri ortasında tutmak yerine aktif bir biçimde tabir edip rahatlama yolunu seçmek olabilir. İnsan toplumsal bir varlıktır ve konuşarak, anlatarak rahatlama yolunu tercih eder. Daha öz, net ve samimi bir lisan tesirli bağlantısı sağlayacaktır.
Aşk nedir?
Aşk, karmaşık insan hislerinden biridir ve tek bir kuram ya da modelle açıklanamaz. Aşkın, hastalıklardan muhafaza ve uygunlaştırıcı özelliği de vardır. Hormonal açıdan bakıldığında romantik aşkın sinyalleri, yanakların kızarması, kalp atışının hızlanması ve ellerin terlemesi formunda kendini muhakkak etmektedir. Aşık olunduğunda asıl tesir, beynin hipotalamus bölgesinden salınan çeşitli kimyasalların tesiriyle bedenin ortasında meydana gelmektedir. Fischer’e göre beşerler dopamin, oksitozin, vazopressin, testosteron ve adrenalin üzere hormonların karmaşık kimyası niçiniyle aşık olmaktadır. Aşık olmaya başlandığında hipotalamustan salgılanan kimyasallar beynin hipofiz bölgesine bir bildiri iletmekte, hipofiz ise kendi hormonlarını kan dolanımına vermektedir. Bu etaptan daha sonra ise cinsellikle ilgili hormonlar süratli bir biçimde kana karışmaktadır. Adrenalin, aşığın kalp atışının hızlanmasından ve terlemesinden sorumludur. Dopamin ise aşık birinin karşısındaki insanı aklından çıkaramamasından ve ona büyük bir tutkuyla bağlı olmasından sorumludur. Büyük bir tutkuyla yeni aşık olmuş bireylerin beyinlerinde dopamin üreten hücrelerin aktivitesinde artışlar olduğu kanıtlanmıştır. Reddedilen aşıklarda meydana gelen düşüncelerin kaynağının ise beyinlerinde dopamin molekülünün tükenmesi olduğu düşünülmektedir. Aşkın bağımlılık evresinde oksitozin ve vazopressin tesirli olmaktadır. Oksitozin, doğum sırasında da salgılanır ve anne ile bebeği içindeki bağın oluşmasında da tesirlidir.
Romantik bağlarda tesirli irtibat yolları nelerdir?
Bayan beyni ve erkek beyni fazlaca farklı çalışır. Bayan ve erkek beyni içindeki farklardan kelam eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Kadınların beyninin sağ kısmı gelişerek his, heyecan, müzik, sanat üzere estetik algıları ön plana çıkarken; erkeklerde gelişen sol beyin mantık, muhakeme, tahlil üzere rasyonel kavramlarla biyolojik olarak gelişmiştir. Lakin kişi kendini geliştirip ön beynini kullandıkça sağ-sol beyin içindeki fark azalmaya başlıyor” demiştir. “Kadın beyni gerilim altında iken konuşarak yalnızlığını giderme odaklı çalışırken, erkek beyni gerilim altında zihinsel sığınağına çekilir ancak erkekler biraz hoş kelam söylese bayan konuşmaya muhtaçlık duymaz” diyen Tarhan, “Kadın- erkek beyni içindeki bir diğer fark ise erkek beyni erotizm odaklı çalışırken, bayan beyni romantizm odaklı çalışmaktadır” diye belirmiştir. Erkekler lisanı daha hayli fikirlerini tabir etmek ve sorun çözmek için kullanırken bayanlar ise lisanı daha epey kaygılarını, günlük tecrübelerini ve bayağı kanılarını paylaşmak için kullanıyor. Erkekler lisanı küme ortasındaki bağımsızlıklarını ve yerlerini korumak için kullanırken, bayanlar irtibat kurmak ve yakınlık duygusu yaratmak için kullanıyor. Erkekler sorunlara saldırırken bayanlar dinlemeyi, takviye vermeyi ya da anlayış göstermeyi tercih ediyor. Tüm bu farklılıklara dayanarak bayan ve erkek ilgilerinde tesirli irtibat nasıl sağlanır? Karşılıklı olarak net olmak gerekir, bayan beyni sözel yüklü çalıştığı için kendisini tabir ederken daha fazla söz kullanır. Lakin erkek beyni rasyonel kavramlarla çalıştığı için 9(dokuz) sözden çoksını anlayamayacaktır. Bayanlar tartışma esnasında anlaşılamamaktan yakınırlar ama erkek beyni sözel olarak çalışmadığı için bağlantı sorunu doğar. İkili bağlantılarda “ben” lisanı kullanılmalıdır. Yani karşı tarafın yapmadıklarını lisana getirmek yerine; “Bu hareket doğrultusunda ben kendimi kıymetsiz hissettim” üzere bir lisan kullanılmalıdır. Orta vererek konuşmak fazlaca tesirlidir. Uzun müddetli konuşmak karşının dinlemesini zorlaştırmaktadır. “Zihin okuma” yapılmaması gerekmektedir. Karşıdaki insanın niyetlerini okumaya çalışmak yerine kendi gereksinimlerine ve hislerine odaklanmak tesirli bağlantısı sağlar. Atfetme, bireyin, gözlemlenebilir olayları, niye ve sonuç bağlantısını temel alarak, birtakım niçinlere dayandırmasıdır. niçinsellik yükleme olarak da isimlendirilen atfetme, bireylerin hem kendi davranışlarının tıpkı vakitte diğer bireylerin davranışlarının sebeplerini anlamaya çalışma süreci olarak tanımlanmaktadır. Temel atfetme yanılgısında beşerler, gereğince olumlu olmayan durumlarda kendi davranışları için dışsal niçinler yükleme ve diğerlerinin davranışları içinse içsel niçinler yükleme eğilimindedirler. İnsanın kendisine karşı dışsal atıf yapmasının temel niçini kendine ilişkin olumlu ve dengeli imajını sürdürmeye çalışması iken diğerlerine karşı içsel atıf yapmasının en kıymetli niçinlerinden biri durumsal bilgilerin tümüne bakmaktansa içsel bir atıf yapmanın daha az çabayı gerektirecek olmasıdır. Durumu ya da olayı içselleştirmek bireyi daha saldırgan yapar. Bunun yerine olaylara bütüncül yaklaşarak kişi bu davranışı yapmayı niye tercih etti ya da onu bu tavra iten şey neydi? Sorusuna karşılık aramak epeyce daha sağlıklı irtibatı sağlayacaktır. kimi vakit tesirli irtibat kurmaya çalışırken kişinin gayesi anlaşılmak yerine kendini söz edebilmek olmalıdır. Ekseriyetle bireyler karşıyı dinlerken cümleleri kendi filtrelerinden geçirerek anlarlar. Bu filtrelerde birfazlaca faktöre nazaran değişkenlik sağlamaktadır; kültür, yaş, toplumsal etraf, eğitim seviyesi üzere. Bireyin maksadı hisleri ortasında tutmak yerine aktif bir biçimde tabir edip rahatlama yolunu seçmek olabilir. İnsan toplumsal bir varlıktır ve konuşarak, anlatarak rahatlama yolunu tercih eder. Daha öz, net ve samimi bir lisan tesirli bağlantısı sağlayacaktır.