ÖZEL BİR BAKIŞ AÇISI: DIR FLOORTIME
DIR Floortime, ferdi farklılıkları olan çocuklarla aşikâr gelişim kapasitelerinin üzerinde çalışılan, bunu da oyunla yapan bir model.
Bu gelişim kapasiteleri şunlardır:
Bir çocuk için kendini sakinleştirebilmek, duygusal reaksiyonlarını düzenleyebilmek (yani, regülasyon) oyunda istemediği bir şey olsa da evvel sakinleşebilmek ve bu biçimdece kendini söz etmek için birinci adım demektir. Ortak dikkat, öğretmeniyle öbür sınıf arkadaşlarının dikkatini verdiği gerece dikkatini vermek, bu dikkati paylaşmak demektir. beraberlik kurmayı ve sürdürmeyi becerebilmek bütün toplumsal münasebetlerimizin temelinde yatar. İki taraflı irtibatı başlatabilmek ve sürdürebilmek, evvelki iki basamakta uzmanlaştıktan daha sonra geliştirdiğimiz bir maharettir ve bu marifetimizi bütün çağdaş yaşantımızda kullanırız. Toplumsal sorun çözme, günlük hayatta karşılaşacağımız her sorun için regüle olabildikten daha sonra, beraberliklerimizle iki taraflı bağlantı kurarak bu soruna tahlil aramayı, bunu iş birliği ile uygulamayı, tüm bu sırada regülasyonu ve ortak dikkati muntazam halde kullanmayı gerektirir. Yaşımız büyüdükçe niyetlerimiz de soyutlaşmaya, soyut biçimleriyle temsil edilmeye başlanır. bu biçimdece “elma” dediğimizde gözümüzün önüne gelen, tadını, dokusunu, kokusunu bildiğimiz objeyi anladığımız üzere “sevgi” üzere soyut bir kavramı da anlarız; bize neler hissettirdiği, kiminle bu biçimde hissettiğimiz, olması ya da olmamasının nasıl bir durum olduğu üzere ayrıntılar zihnimizde temsil edilmeye başlanır, artık soyut düşünebiliyoruzdur. Tüm bu örnekler gösterir ki anılan gelişim kapasiteleri benlik ve kimlik alanından akademik ve meslek alanına, tüm toplumsal bağlara kıymetli bir yer oluşturur ve bu yerin sağlam gelişmesi pek değerlidir.
Bu kadar değerli ve hayatın her alanında varlık gösteren gelişim kapasiteleri özel gelişim gösteren çocuklarda farklı gelişebilir. Bu; hiç gelişmeyeceği, pes edilmesi ve boş verilmesi manasına gelmez. DIR Floortime ile her çocuğun ortak noktası olan “oyun” bu marifetlerin geliştirilmesi için bir araç olur.
Bu noktada, bu oyunun rastgele ve özensiz bir oyun olmadığının altını çizmek gerekir. Çocuk için hazırlanan seansta onun kişisel farklılıklarına uygun oyuncaklar seçilir ve çocuğun ilgi alanına giren oyunlar oynanır. Farazi bir örnek olsun: Tırtıklı yüzeylere dokunmaktan hoşlanmayan bir çocuğun seansına başlarda dikenli toplar dahil edilmez. Zira bu toplar onu rahatsız eder, disregüle bulunmasına yol açar, rahatsızlık verici bu obje ile ortak dikkat sağlanamaz ve oyun oynanmaz, ötürüsıyla beraberlik desteklenmez, iki istikametli bağlantı basamağına hiç mi hiç çıkılamaz. Bu kişisel farklılığı güzel gözlemlemiş olan DIR Floortime terapisti seans malzemelerini buna bakılırsa yapılandırır.
bahsetmiş olduğum gelişim kapasiteleri, çocuğun kişisel farklılıkları da dikkate alınarak, çocukla münasebet kurularak çalışılır. Bu kapsamda, her seans farklı oyuncaklarla yürütülebilir ve bu oyuncaklar çocuğun ferdî profiline bağlı olarak seçilir. Her çocuk için ve hatta bir çocukta vakit ortasında oyuncaklar değişir.
DIR Floortime yaklaşımının en kilit noktalarından biri de şudur: Seans boyunca terapist epey etkin ve aktif bir biçimde çocuğun ilgisini ve niyetini, bu biçimdece çocuğun başkanliğini takip eder. Onun niyetini anlamaya çalışır ve o niyete iştirak göstererek çocuğun dünyasına dahil olmaya ihtimam gösterir.
Terapistin maksadı çocuğu ve oyunu yönetmek değil, çocuğun kendi dünyası ortasında, gelişim kapasitelerini desteklemektir. Örneğin çocuk göz ucuyla kaydırağa baktıysa terapist bunu yakalar ve çocuğun dikkatini esasen çekmiş olan objeye yönelir, reaksiyon verir: “Ay! Ne hoş kaydırak!”. bu biçimdece çocuk anlaşılır. Anlaşılmak, kendini bizimkine misal yollarla söz edemeyen çocuk için ne kadar değerlidir, ne kadar rahatlatıcıdır!
Birtakım çalışma hallerinin tersine, DIR Floortime modelinde ebeveynler de seansa katılır ve izler. Terapistin uyguladıklarını ve dikkat ettiklerini öğrenerek bunları günlük ömürlerinde çocuklarıyla uygulamaya çalışırlar.
Bu usul, özel gelişim gösteren çocuklarla verimli biçimde uygulanabilmektedir. Bunun yanında, duyusal hassasiyetleri olan çocuklarla çalışmak için de uygundur. Bu iki sınıfa da girmeyip, dikkatini toplayamayan, dikkati çabuk dağılan, his düzenleme alanlarında sorun yaşayan çocuklar için de kullanılabilmektedir.
Çocuğun gelişim özelliği ne olursa olsun izlenen prensipler birebirdir: Çocuğun kişisel farklılıklarını uygun gözlemlemek, bunlara uygun bir ortam hazırlamak, seans boyunca çocuğun liderliğini izleyerek ilgilerini takip etmek, oyunlarına katılarak birlikte bir dünyayı paylaşmak ve en değerlisi bu paylaşımdan karşılıklı keyif almak!
Bir yandan düşününce, bu çocuk ya da yetişkin herkese yeterli gelen bir yaklaşım değil mi, ne dersiniz?
Sevgiler,
DIR Floortime, ferdi farklılıkları olan çocuklarla aşikâr gelişim kapasitelerinin üzerinde çalışılan, bunu da oyunla yapan bir model.
Bu gelişim kapasiteleri şunlardır:
Regülasyon ve Ortak Dikkat
beraberlik
İki İstikametli Bağlantı
Toplumsal Sorun Çözme
Kanıların Temsil Edilmesi
Soyut Düşünme
Bir çocuk için kendini sakinleştirebilmek, duygusal reaksiyonlarını düzenleyebilmek (yani, regülasyon) oyunda istemediği bir şey olsa da evvel sakinleşebilmek ve bu biçimdece kendini söz etmek için birinci adım demektir. Ortak dikkat, öğretmeniyle öbür sınıf arkadaşlarının dikkatini verdiği gerece dikkatini vermek, bu dikkati paylaşmak demektir. beraberlik kurmayı ve sürdürmeyi becerebilmek bütün toplumsal münasebetlerimizin temelinde yatar. İki taraflı irtibatı başlatabilmek ve sürdürebilmek, evvelki iki basamakta uzmanlaştıktan daha sonra geliştirdiğimiz bir maharettir ve bu marifetimizi bütün çağdaş yaşantımızda kullanırız. Toplumsal sorun çözme, günlük hayatta karşılaşacağımız her sorun için regüle olabildikten daha sonra, beraberliklerimizle iki taraflı bağlantı kurarak bu soruna tahlil aramayı, bunu iş birliği ile uygulamayı, tüm bu sırada regülasyonu ve ortak dikkati muntazam halde kullanmayı gerektirir. Yaşımız büyüdükçe niyetlerimiz de soyutlaşmaya, soyut biçimleriyle temsil edilmeye başlanır. bu biçimdece “elma” dediğimizde gözümüzün önüne gelen, tadını, dokusunu, kokusunu bildiğimiz objeyi anladığımız üzere “sevgi” üzere soyut bir kavramı da anlarız; bize neler hissettirdiği, kiminle bu biçimde hissettiğimiz, olması ya da olmamasının nasıl bir durum olduğu üzere ayrıntılar zihnimizde temsil edilmeye başlanır, artık soyut düşünebiliyoruzdur. Tüm bu örnekler gösterir ki anılan gelişim kapasiteleri benlik ve kimlik alanından akademik ve meslek alanına, tüm toplumsal bağlara kıymetli bir yer oluşturur ve bu yerin sağlam gelişmesi pek değerlidir.
Bu kadar değerli ve hayatın her alanında varlık gösteren gelişim kapasiteleri özel gelişim gösteren çocuklarda farklı gelişebilir. Bu; hiç gelişmeyeceği, pes edilmesi ve boş verilmesi manasına gelmez. DIR Floortime ile her çocuğun ortak noktası olan “oyun” bu marifetlerin geliştirilmesi için bir araç olur.
Bu noktada, bu oyunun rastgele ve özensiz bir oyun olmadığının altını çizmek gerekir. Çocuk için hazırlanan seansta onun kişisel farklılıklarına uygun oyuncaklar seçilir ve çocuğun ilgi alanına giren oyunlar oynanır. Farazi bir örnek olsun: Tırtıklı yüzeylere dokunmaktan hoşlanmayan bir çocuğun seansına başlarda dikenli toplar dahil edilmez. Zira bu toplar onu rahatsız eder, disregüle bulunmasına yol açar, rahatsızlık verici bu obje ile ortak dikkat sağlanamaz ve oyun oynanmaz, ötürüsıyla beraberlik desteklenmez, iki istikametli bağlantı basamağına hiç mi hiç çıkılamaz. Bu kişisel farklılığı güzel gözlemlemiş olan DIR Floortime terapisti seans malzemelerini buna bakılırsa yapılandırır.
bahsetmiş olduğum gelişim kapasiteleri, çocuğun kişisel farklılıkları da dikkate alınarak, çocukla münasebet kurularak çalışılır. Bu kapsamda, her seans farklı oyuncaklarla yürütülebilir ve bu oyuncaklar çocuğun ferdî profiline bağlı olarak seçilir. Her çocuk için ve hatta bir çocukta vakit ortasında oyuncaklar değişir.
DIR Floortime yaklaşımının en kilit noktalarından biri de şudur: Seans boyunca terapist epey etkin ve aktif bir biçimde çocuğun ilgisini ve niyetini, bu biçimdece çocuğun başkanliğini takip eder. Onun niyetini anlamaya çalışır ve o niyete iştirak göstererek çocuğun dünyasına dahil olmaya ihtimam gösterir.
Terapistin maksadı çocuğu ve oyunu yönetmek değil, çocuğun kendi dünyası ortasında, gelişim kapasitelerini desteklemektir. Örneğin çocuk göz ucuyla kaydırağa baktıysa terapist bunu yakalar ve çocuğun dikkatini esasen çekmiş olan objeye yönelir, reaksiyon verir: “Ay! Ne hoş kaydırak!”. bu biçimdece çocuk anlaşılır. Anlaşılmak, kendini bizimkine misal yollarla söz edemeyen çocuk için ne kadar değerlidir, ne kadar rahatlatıcıdır!
Birtakım çalışma hallerinin tersine, DIR Floortime modelinde ebeveynler de seansa katılır ve izler. Terapistin uyguladıklarını ve dikkat ettiklerini öğrenerek bunları günlük ömürlerinde çocuklarıyla uygulamaya çalışırlar.
Bu usul, özel gelişim gösteren çocuklarla verimli biçimde uygulanabilmektedir. Bunun yanında, duyusal hassasiyetleri olan çocuklarla çalışmak için de uygundur. Bu iki sınıfa da girmeyip, dikkatini toplayamayan, dikkati çabuk dağılan, his düzenleme alanlarında sorun yaşayan çocuklar için de kullanılabilmektedir.
Çocuğun gelişim özelliği ne olursa olsun izlenen prensipler birebirdir: Çocuğun kişisel farklılıklarını uygun gözlemlemek, bunlara uygun bir ortam hazırlamak, seans boyunca çocuğun liderliğini izleyerek ilgilerini takip etmek, oyunlarına katılarak birlikte bir dünyayı paylaşmak ve en değerlisi bu paylaşımdan karşılıklı keyif almak!
Bir yandan düşününce, bu çocuk ya da yetişkin herkese yeterli gelen bir yaklaşım değil mi, ne dersiniz?
Sevgiler,