SORU-1: GÖĞÜS AĞRISI NEDİR, TANIMLAYABİLİRMİSİNİZ?
CEVAP:
Göğüs ağrısı, hastaların yakındığı en yaygın semptomlardan birisidir. “Göğüs ağrısı” terimi, hastalar tarafınca kullanılır. Klinisyenler tarafınca, göğüs ön kısmında kardiyovasküler bir kaygı uyandıran, fazlaca beğenilen olmayan yahut rahatsız edici durumları tanımlamak için kullanılır. Klinik pratikte göğüs ağrısı terimi kullanılmasına karşın, hastalar çoğunlukla basınç, sıkışma, tartı, yanma, batma, saplanma yahut sancı şikayetlerinde bulunurlar. Ayrıyeten omuz, kol, boyun, sırt, üst karın yahut çene dahil olmak üzere göğüs haricinde bir pozisyon bildirebilirler.
SORU 2: GÖĞÜS AĞRISI niye DEĞERLİDİR?
CEVAP:
hayatı tehdit eden bir niçine bağlı olabilmesi, bu durumda acil tedavi ile olumlu sonuçlar alındığı için değerli bir semptomdur.
SORU 3: HAYATI TEHDİT EDEN VE GÖĞÜS AĞRISINA niye OLAN DURUMLAR NELERDİR?
CEVAP:
1-Akut koroner sendrom (kalp krizi): Göğüste merkezi, sıkıştırıcı, kavrayıcı, baskı-yanma yahut tartı biçiminde, gerginlik oluşturan, sol taraflı eforla bağlı göğüs ağrıları bu üslup ağrıları düşündürür. Kısa süren, teneffüsle yahut baş-boyun-kol hareketiyle değişen, noktasal, batıcı, yırtılma yahut bıçaklanma hissi oluşturan ağrılar, koroner arter hastalığı yahut kalp krizinden uzaklaştırır. Ayrıyeten nefes darlığı, halsizlik, bulantı ve kusma, çarpıntı yahut bayılma semptomları olabilir. Koroner anjiografi ile kesin teşhis temalır.
2-Pulmoner Emboli: Akciğer atardamarının ani tıkanmasıdır. En yaygın semptomları içinde nefes darlığı, akabinde nefes alıp vermekle göğüs ağrısı, öksürük, kanlı balgam ve derin ven trombozu semptomları bulunur. Risk faktörleri malinite (kanser), gebelik, hareketsizlik, omurga kırıkları, ortopedik operasyonlar, nefrotik sendrom ve kalıtımsal pıhtılaşma bozukluğudur.
3-Aort Diseksiyonu: Aort diseksiyonu aort damar iç yüzeyinin yırtılmasıdır, ilerleyip aort delinmesine niye olabilir. Enderdir lakin cerrahi bir acil durum olabilir. Ağrı, hastaların yüzde 90’ından fazlasında, en yaygın olarak göğüste yahut sırtta ortaya çıkan en yaygın semptomdur. Akut aort diseksiyonlu hastalar tipik olarak şiddetli ve keskin olan ve yırtılma yahut yırtılma kalitesine sahip olabilen akut göğüs, karın ve sırt ağrısı ile başvururlar
4-Tansiyon Pnömotoraks: Akciğer iç zarının delinmesi yahut hasar görmesi kararı akciğer dış zarına hava dolmasıdır. Hastalar ani başlangıçlı, teneffüsle artan göğüs ağrısı ve nefes darlığı ile başvururlar. Sıkıntı nefes alma yahut karın teneffüsü olabilir. Hemodinamik bozulma (taşikardi, hipotansiyon) olumsuz bir işarettir ve önemli sonuçlara işarettir, süratli müdahale gerektirir.
5-Yemek borusu delinmesi yahut yırtılması: Zorlanma yahut kusmanın niye olduğu özofagusun spontan perforasyonu (Boerhaave sendromu) dayanılmaz göğüs ağrısı olarak ortaya çıkar. Ağrının başlangıcından evvelki şiddetli öğürme ve kusma hikayesi klasik olsa da hastaların %25-45’inde kusma hikayesi yoktur. Şikayetlerin kimi vakit net olmaması, teşhiste gecikmeye ve makûs bir sonuca katkıda bulunabilir. Saatler ortasında hastalarda yemekle ağrı, nefes darlığı ve sepsis (sistemik infeksiyon) gelişebilir.
6-Kardiyak tamponad: Kalp zarları ortasına, kalbin çalışmasını bozacak kadar fazla sıvı birikmesidir. Şikayetler apansız başlar ve göğüs ağrısı, süratli ve güç soluma, düz yatamama biçimindedir. Taşikardi, hipotansiyon gelişir, boyun damar basıncı yükselerek barizleşir.
7-Sarkoidozla alakalı aritmiler: Kardiyak sarkoidoz, aritmilere (kalp bloğu ve ventriküler taşikardi dahil) ve göğüs ağrısı, çarpıntı, bayılma, baş dönmesi ve ani mevte niye olabilir.
SORU 4: PEKALA GÖĞÜS AĞRISININ BAŞKA niçinLERİ NE OLABİLİR?
CEVAP:
Kalbe bağlı niçinler:
–Stabil miyokardiyal iskemi: Koroner arter darlığına bağlı, eforla artan, istirahat yahut dilaltı ile azalan ve genelde baskı, yanma, yük halindedir.
-Kalp yetmezliği: birlikteinde nefes darlığı, ayak şişliği, karın şişliği, düz yatamama olabilir.
-Akut perikardit: Kalp zarı iltihabıdır.Anahtar semptomlar, oturur durumdan öne eğilerek azalan ve sırta yayılan keskin, teneffüsle artan göğüs ağrısını içerir. çoğunlukla alakalı ateş vardır.
– Akut miyokardit: Kalp kasının iltihabıdır. Öncesinde viral infeksiyon sıktır.
-Stres kardiyomiyopatisi: Ağır gerilim (takotsubo) daha sonrası gelişir. Göğüs ağrısı dahil semptomlar, akut miyokard enfarktüsüne emsal
–Aort yahut mitral kapak darlığı
Akciğere bağlı niçinler;
Pnömoni (Akciğer infeksiyonu): çoğunlukla teneffüsle olan göğüs ağrısı olabilir.
Malignite: Akciğer kanserli hastalar, tipik olarak birincil tümör ile tıpkı tarafta göğüs ağrısından şikayet edebilirler. Öbür semptomlar öksürük, kanlı balgam ve nefes darlığıdır.
Astım ve KOAH: Alevlenmelerde nefes darlığı ile birlikte göğüste sıkışma ile bağlıdır.
Plörit: Plörit, akciğer zarının iltihabıdır ve teneffüsle göğüs ağrısına yol açar. niçinleri içinde otoimmün hastalıklar (lupus) ve ilaçlar (prokainamid, hidralazin, izoniazid) bulunur.
Sarkoidoz: Sık görülen teneffüs semptomları öksürük, nefes darlığı ve göğüs ağrısını içerir;
Pulmoner hipertansiyon: Akciğer atardamar hipertansiyonudur. Artan sağ kalp duvar gerilimi ve miyokardiyal (kalp kası) oksijen muhtaçlığının niye olduğu durumdan kaynaklanır.
Sindirim sistemine bağlı niçinler;
Gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH): Kalp dışı göğüs ağrısının yaygın bir sebebidir. GÖRH’a bağlı göğüs ağrısı anjina pektorisi taklit edebilir ve substernal yerleşimli ve sırt, boyun, çene yahut kollara yayılan sıkışma yahut yanma olarak tanımlanabilir. Dakikalar yahut saatler sürebilir ve bizatihi yahut antasitlerle düzelir. Yemeklerden daha sonra ortaya çıkabilir, hastaları uykudan uyandırabilir ve duygusal gerilimle şiddetlenebilir.
Peptik ülser hastalığı: Genellikle epigastrik (mide bölgesi) ağrısı yahut besin kaynaklı epigastrik rahatsızlık ve dolgunluk, erken doyma ve mide bulantısı ile kendini gösterir.
Özofajit: Yemek borosu iltihabıdır.
Diğer: Hiatus hernileri (diaframda fıtık) reflü semptomlarına ek olarak göğüs ağrısına da niye olabilir. Safra kesesi, pankreas ve bağırsak iltihabı göğsü ilgilendiren ağrıya sahip olabilir.
Kas-iskelet Sistemine Bağlı niçinler;
İzole kas-iskelet göğüs ağrısı sendromu: Lokal yahut bölgesel göğüs hassasiyeti vardır.
Romatizmal hastalıklar hastalarda çoklukla izole göğüs duvarı ağrısı yoktur ve romatizmal hastalığın öbür semptomları vardır
Kosta ağrısı: Kaburga kırıkları, lokalize ve hassas, teneffüsle artan göğüs ağrısı ile bağlıdır.
Travma
Psikiyatrik niçinler;
Panik atak/bozukluk: Panik ataklar tipik olarak birdenbire başlayan ve birkaç dakika ile bir saat içinde süren spontan, başka ağır kaygı atakları ile kendini gösterir. Hatta panik bozukluğu postmenopozal bayanlarda koroner arter hastalığı risk faktörü olarak düşünülmüştür.
Aile içi şiddet: Aile içi şiddete maruz kalan hastalar göğüs ağrısından şikayet edebilir yahut bağlı psikiyatrik durumlar (ör. panik bozukluğu) ortamında göğüs ağrısı yaşayabilir
Yabancı Unsur kullanması; Kokain ve metamfetaminde sıktır, spazma bağlıdır.
Yansıyan ağrı: Safra kesesi ve pankreas iltihabı, göğse yansıyan ağrıya niye olabilir.
Herpes zoster (zona): Bilhassa yaşlı erişkinlerde göğüs ağrısı, tipik döküntüden çoklukla iki ila üç gün evvel zona başlangıç semptomu olabilir.
SORU 5: DİLALTI İLAÇLAR İLE AĞRI GEÇİYORSA NASIL YOL İZLEYELİM.
CEVAP: Bu durum önemli bir koroner arter hastalığına işaret eder. Eforlu testler, sintigrafi yahut koroner anjiografi ile değerlendirilmelidir.
SORU 6:KİMLER GÖĞÜS AĞRISINDAN DAHA ÇOK ÇEKİNMELİ
CEVAP: Ailesinde kalp krizi yahut ani vefat riski olanlar, şeker hastalığı olanlar, hipertansiyonu olanlar, ağır sigara içenler, aort damar genişlemesi olanlar, ortopedik kırık ve cerrahi hikayesi olanlar, göğüs bölgesine girişimsel süreç yapılmış olanlar göğüs ağrısından daha fazlaca çekinmelidir.
SORU 7: GEÇMEYEN GÖĞÜSAĞRISI OLDUĞUNDA KENDİMİZ RASTGELE BİR İLAÇ KULLANMALIMIYIZ
CEVAP:niçine bakılırsa değişmektedir. örneğin aspirin kalp krizi durumunda alınmalıdır fakat aort diseksiyonu, yemek borusu yırtılmasında alınmamalıdır. Dilaltı nitrat alınabilir, ağrı 15 dakikadan uzun sürüyorsa derhal acile başvurulmalıdır.
SORU 8: GÖĞÜS AĞRISI DIŞINDA HANGİ ŞİKAYETLER KALP KRİZİ DÜŞÜNDÜRÜR?
CEVAP: İstirahat yahut yavaşça eforla nefes darlığı, omuz, kol ve çene ağrısı, bulantı, kusma, sersemlik, terleme, şuur durumunda değişiklik, bayılma başka görülebilecek şikayetlerdir.
SORU 9:BU MEVZUDA SÖYLEYECEĞİNİZ ÖTEKİ BİRŞEY VAR MIDIR?
CEVAP: Kalp damar hastalıkları hala en sık mevt sebebidir ve yaklaşık bu oran gelişmiş ü %50’lere dayanmaktadır. Göğüs ağrısı kalp ve damar hastalıklarının en sık belirtisidir. Birden fazla vakit bir ön belirtidir. Bu şikayet daha sonrası tedbir alındığında uygun tetkik ve tedavilerle istenmeyen olaylara niye olan kalp damar hastalıkları büyük oranda azaltılmakta ve engellenmektedir. Bu niçinle göğüs ağrısı ihmal edilmemelidir, kardiyolojik denetimlere gidilmelidir.
CEVAP:
Göğüs ağrısı, hastaların yakındığı en yaygın semptomlardan birisidir. “Göğüs ağrısı” terimi, hastalar tarafınca kullanılır. Klinisyenler tarafınca, göğüs ön kısmında kardiyovasküler bir kaygı uyandıran, fazlaca beğenilen olmayan yahut rahatsız edici durumları tanımlamak için kullanılır. Klinik pratikte göğüs ağrısı terimi kullanılmasına karşın, hastalar çoğunlukla basınç, sıkışma, tartı, yanma, batma, saplanma yahut sancı şikayetlerinde bulunurlar. Ayrıyeten omuz, kol, boyun, sırt, üst karın yahut çene dahil olmak üzere göğüs haricinde bir pozisyon bildirebilirler.
SORU 2: GÖĞÜS AĞRISI niye DEĞERLİDİR?
CEVAP:
hayatı tehdit eden bir niçine bağlı olabilmesi, bu durumda acil tedavi ile olumlu sonuçlar alındığı için değerli bir semptomdur.
SORU 3: HAYATI TEHDİT EDEN VE GÖĞÜS AĞRISINA niye OLAN DURUMLAR NELERDİR?
CEVAP:
1-Akut koroner sendrom (kalp krizi): Göğüste merkezi, sıkıştırıcı, kavrayıcı, baskı-yanma yahut tartı biçiminde, gerginlik oluşturan, sol taraflı eforla bağlı göğüs ağrıları bu üslup ağrıları düşündürür. Kısa süren, teneffüsle yahut baş-boyun-kol hareketiyle değişen, noktasal, batıcı, yırtılma yahut bıçaklanma hissi oluşturan ağrılar, koroner arter hastalığı yahut kalp krizinden uzaklaştırır. Ayrıyeten nefes darlığı, halsizlik, bulantı ve kusma, çarpıntı yahut bayılma semptomları olabilir. Koroner anjiografi ile kesin teşhis temalır.
2-Pulmoner Emboli: Akciğer atardamarının ani tıkanmasıdır. En yaygın semptomları içinde nefes darlığı, akabinde nefes alıp vermekle göğüs ağrısı, öksürük, kanlı balgam ve derin ven trombozu semptomları bulunur. Risk faktörleri malinite (kanser), gebelik, hareketsizlik, omurga kırıkları, ortopedik operasyonlar, nefrotik sendrom ve kalıtımsal pıhtılaşma bozukluğudur.
3-Aort Diseksiyonu: Aort diseksiyonu aort damar iç yüzeyinin yırtılmasıdır, ilerleyip aort delinmesine niye olabilir. Enderdir lakin cerrahi bir acil durum olabilir. Ağrı, hastaların yüzde 90’ından fazlasında, en yaygın olarak göğüste yahut sırtta ortaya çıkan en yaygın semptomdur. Akut aort diseksiyonlu hastalar tipik olarak şiddetli ve keskin olan ve yırtılma yahut yırtılma kalitesine sahip olabilen akut göğüs, karın ve sırt ağrısı ile başvururlar
4-Tansiyon Pnömotoraks: Akciğer iç zarının delinmesi yahut hasar görmesi kararı akciğer dış zarına hava dolmasıdır. Hastalar ani başlangıçlı, teneffüsle artan göğüs ağrısı ve nefes darlığı ile başvururlar. Sıkıntı nefes alma yahut karın teneffüsü olabilir. Hemodinamik bozulma (taşikardi, hipotansiyon) olumsuz bir işarettir ve önemli sonuçlara işarettir, süratli müdahale gerektirir.
5-Yemek borusu delinmesi yahut yırtılması: Zorlanma yahut kusmanın niye olduğu özofagusun spontan perforasyonu (Boerhaave sendromu) dayanılmaz göğüs ağrısı olarak ortaya çıkar. Ağrının başlangıcından evvelki şiddetli öğürme ve kusma hikayesi klasik olsa da hastaların %25-45’inde kusma hikayesi yoktur. Şikayetlerin kimi vakit net olmaması, teşhiste gecikmeye ve makûs bir sonuca katkıda bulunabilir. Saatler ortasında hastalarda yemekle ağrı, nefes darlığı ve sepsis (sistemik infeksiyon) gelişebilir.
6-Kardiyak tamponad: Kalp zarları ortasına, kalbin çalışmasını bozacak kadar fazla sıvı birikmesidir. Şikayetler apansız başlar ve göğüs ağrısı, süratli ve güç soluma, düz yatamama biçimindedir. Taşikardi, hipotansiyon gelişir, boyun damar basıncı yükselerek barizleşir.
7-Sarkoidozla alakalı aritmiler: Kardiyak sarkoidoz, aritmilere (kalp bloğu ve ventriküler taşikardi dahil) ve göğüs ağrısı, çarpıntı, bayılma, baş dönmesi ve ani mevte niye olabilir.
SORU 4: PEKALA GÖĞÜS AĞRISININ BAŞKA niçinLERİ NE OLABİLİR?
CEVAP:
Kalbe bağlı niçinler:
–Stabil miyokardiyal iskemi: Koroner arter darlığına bağlı, eforla artan, istirahat yahut dilaltı ile azalan ve genelde baskı, yanma, yük halindedir.
-Kalp yetmezliği: birlikteinde nefes darlığı, ayak şişliği, karın şişliği, düz yatamama olabilir.
-Akut perikardit: Kalp zarı iltihabıdır.Anahtar semptomlar, oturur durumdan öne eğilerek azalan ve sırta yayılan keskin, teneffüsle artan göğüs ağrısını içerir. çoğunlukla alakalı ateş vardır.
– Akut miyokardit: Kalp kasının iltihabıdır. Öncesinde viral infeksiyon sıktır.
-Stres kardiyomiyopatisi: Ağır gerilim (takotsubo) daha sonrası gelişir. Göğüs ağrısı dahil semptomlar, akut miyokard enfarktüsüne emsal
–Aort yahut mitral kapak darlığı
Akciğere bağlı niçinler;
Pnömoni (Akciğer infeksiyonu): çoğunlukla teneffüsle olan göğüs ağrısı olabilir.
Malignite: Akciğer kanserli hastalar, tipik olarak birincil tümör ile tıpkı tarafta göğüs ağrısından şikayet edebilirler. Öbür semptomlar öksürük, kanlı balgam ve nefes darlığıdır.
Astım ve KOAH: Alevlenmelerde nefes darlığı ile birlikte göğüste sıkışma ile bağlıdır.
Plörit: Plörit, akciğer zarının iltihabıdır ve teneffüsle göğüs ağrısına yol açar. niçinleri içinde otoimmün hastalıklar (lupus) ve ilaçlar (prokainamid, hidralazin, izoniazid) bulunur.
Sarkoidoz: Sık görülen teneffüs semptomları öksürük, nefes darlığı ve göğüs ağrısını içerir;
Pulmoner hipertansiyon: Akciğer atardamar hipertansiyonudur. Artan sağ kalp duvar gerilimi ve miyokardiyal (kalp kası) oksijen muhtaçlığının niye olduğu durumdan kaynaklanır.
Sindirim sistemine bağlı niçinler;
Gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH): Kalp dışı göğüs ağrısının yaygın bir sebebidir. GÖRH’a bağlı göğüs ağrısı anjina pektorisi taklit edebilir ve substernal yerleşimli ve sırt, boyun, çene yahut kollara yayılan sıkışma yahut yanma olarak tanımlanabilir. Dakikalar yahut saatler sürebilir ve bizatihi yahut antasitlerle düzelir. Yemeklerden daha sonra ortaya çıkabilir, hastaları uykudan uyandırabilir ve duygusal gerilimle şiddetlenebilir.
Peptik ülser hastalığı: Genellikle epigastrik (mide bölgesi) ağrısı yahut besin kaynaklı epigastrik rahatsızlık ve dolgunluk, erken doyma ve mide bulantısı ile kendini gösterir.
Özofajit: Yemek borosu iltihabıdır.
Diğer: Hiatus hernileri (diaframda fıtık) reflü semptomlarına ek olarak göğüs ağrısına da niye olabilir. Safra kesesi, pankreas ve bağırsak iltihabı göğsü ilgilendiren ağrıya sahip olabilir.
Kas-iskelet Sistemine Bağlı niçinler;
İzole kas-iskelet göğüs ağrısı sendromu: Lokal yahut bölgesel göğüs hassasiyeti vardır.
Romatizmal hastalıklar hastalarda çoklukla izole göğüs duvarı ağrısı yoktur ve romatizmal hastalığın öbür semptomları vardır
Kosta ağrısı: Kaburga kırıkları, lokalize ve hassas, teneffüsle artan göğüs ağrısı ile bağlıdır.
Travma
Psikiyatrik niçinler;
Panik atak/bozukluk: Panik ataklar tipik olarak birdenbire başlayan ve birkaç dakika ile bir saat içinde süren spontan, başka ağır kaygı atakları ile kendini gösterir. Hatta panik bozukluğu postmenopozal bayanlarda koroner arter hastalığı risk faktörü olarak düşünülmüştür.
Aile içi şiddet: Aile içi şiddete maruz kalan hastalar göğüs ağrısından şikayet edebilir yahut bağlı psikiyatrik durumlar (ör. panik bozukluğu) ortamında göğüs ağrısı yaşayabilir
Yabancı Unsur kullanması; Kokain ve metamfetaminde sıktır, spazma bağlıdır.
Yansıyan ağrı: Safra kesesi ve pankreas iltihabı, göğse yansıyan ağrıya niye olabilir.
Herpes zoster (zona): Bilhassa yaşlı erişkinlerde göğüs ağrısı, tipik döküntüden çoklukla iki ila üç gün evvel zona başlangıç semptomu olabilir.
SORU 5: DİLALTI İLAÇLAR İLE AĞRI GEÇİYORSA NASIL YOL İZLEYELİM.
CEVAP: Bu durum önemli bir koroner arter hastalığına işaret eder. Eforlu testler, sintigrafi yahut koroner anjiografi ile değerlendirilmelidir.
SORU 6:KİMLER GÖĞÜS AĞRISINDAN DAHA ÇOK ÇEKİNMELİ
CEVAP: Ailesinde kalp krizi yahut ani vefat riski olanlar, şeker hastalığı olanlar, hipertansiyonu olanlar, ağır sigara içenler, aort damar genişlemesi olanlar, ortopedik kırık ve cerrahi hikayesi olanlar, göğüs bölgesine girişimsel süreç yapılmış olanlar göğüs ağrısından daha fazlaca çekinmelidir.
SORU 7: GEÇMEYEN GÖĞÜSAĞRISI OLDUĞUNDA KENDİMİZ RASTGELE BİR İLAÇ KULLANMALIMIYIZ
CEVAP:niçine bakılırsa değişmektedir. örneğin aspirin kalp krizi durumunda alınmalıdır fakat aort diseksiyonu, yemek borusu yırtılmasında alınmamalıdır. Dilaltı nitrat alınabilir, ağrı 15 dakikadan uzun sürüyorsa derhal acile başvurulmalıdır.
SORU 8: GÖĞÜS AĞRISI DIŞINDA HANGİ ŞİKAYETLER KALP KRİZİ DÜŞÜNDÜRÜR?
CEVAP: İstirahat yahut yavaşça eforla nefes darlığı, omuz, kol ve çene ağrısı, bulantı, kusma, sersemlik, terleme, şuur durumunda değişiklik, bayılma başka görülebilecek şikayetlerdir.
SORU 9:BU MEVZUDA SÖYLEYECEĞİNİZ ÖTEKİ BİRŞEY VAR MIDIR?
CEVAP: Kalp damar hastalıkları hala en sık mevt sebebidir ve yaklaşık bu oran gelişmiş ü %50’lere dayanmaktadır. Göğüs ağrısı kalp ve damar hastalıklarının en sık belirtisidir. Birden fazla vakit bir ön belirtidir. Bu şikayet daha sonrası tedbir alındığında uygun tetkik ve tedavilerle istenmeyen olaylara niye olan kalp damar hastalıkları büyük oranda azaltılmakta ve engellenmektedir. Bu niçinle göğüs ağrısı ihmal edilmemelidir, kardiyolojik denetimlere gidilmelidir.