Her hafta pazartesi diyete başlıyor ve gün sonuna ya da hafta bitimine kadar sürdüremiyorsanız ve kendinizi yemek yemekten alıkoyamıyorsanız, açlığınız midenizde değil ruhunuzda olabilir!
Günümüzde yeme davranışlarında ve kilo vermek için yapılan teşebbüslerde duygusal yeme (Emosyonel yeme) davranışının ehemmiyeti artmaktadır. Amerikalı Toplumsal Psikolog Schachter ve arkadaşlarına bakılırsa olumsuz hisler yahut gerilim durumunda verilen fizyolojik yansılar beslenme daha sonrasında oluşan tokluk hissine benzediği için, olumsuz hisler karşısında iştah kaybı ve besin alımının azalması doğal bir fizyolojik karşılık olarak kabul edilmiştir. Bunun yanında gerilim, dert, öfke ve ıstırap durumlarında çok yemek yeme davranışında görülen artış “duygusal yeme” olarak isimlendirilir. Bu niçinle hisler ile yeme davranışının alakası kısmen şahsa bağlı özelliklerden etkilenmektedir. Araştırmacılar, yeme davranışlarında görülen bozuklukların niçini olarak sosyokültürel baskıların kıymetli olduğunu vurgulamaktadır. Pekala, nedir bu sosyokültürel baskılar? Toplumumuzda çok sık karşılaştığımız ve bayan cinsiyet rolünde ekseriyetle fizikî görünüme odaklanılması, “ideal” görünümün çok zayıflık olarak sunulması, toplumsal başarıda fizikî görünümün kıymetli olduğunun vurgulanması üzere birfazlaca yanlış yönlendirme kararında bireyler kilo verme teşebbüslerinde bulunuyor. Bu üzere toplumsal yargılar şahıslarda, yetersizlik hissi, kendi vücudundan rahatsızlık duyma, düşük benlik hürmeti, korku ve depresyon durumlarını ortaya çıkarıyor. Bunun kararında duygusal (emosyonel) yeme bozukluklarının görülme oranı tıpkı biçimde artmaktadır.
Hangi hisler karnımızı acıktırıyor? Hangi hisler iştahımızı kapatıyor?
Telaş, ıstırap, öfke ya da ümitsizlik üzere hisler kararında görülen yeme davranışlarının niçini açlık değil de duygusal bir boşluğun yerini doldurma davranışı olarak sıkça karşımıza çıkıyor. Yanlış başa çıkma stratejilerinden biri olan duygusal yeme davranışı, kelam konusu olumsuz hissin ortaya çıktığı rastgele bir anda görülebiliyor. Ne yediğimiz, ne vakit yediğimiz ve ne çoğunlukla yediğimiz ruhsal gereksinimlerimizle bağlantılıdır. Dert, depresyon, yalnızlık, yorgunluk üzere hislerin sıklığı fazla besin alımıyla ilişkilendirilirken; öfke, dehşet, tansiyon, ağrı hisleri sırasında ise az besin alımı kelam konusudur. Araştırmacılar öfke, endişe, mutsuzluk ve sevincin yeme davranışı üzerine farklı tesirlerini incelemişlerdir. Araştırma neticelerinda öfke ve sevinç sırasında endişe ve mutsuzluğa nazaran daha fazla seviyede açlık hissedildiği gözlenmiştir. Öfke sırasında süratli, sistemsiz ve ne bulursa onu yeme stilinde özensiz yeme ile karakterize dürtüsel yemede artış gözleniyorken, sevinç sırasında ise besinleri lezzetli olduğu için yeme ya da sağlıklı olduğu düşünülen besinleri tüketme biçiminde hazcı(hedonik) yemede artış gözleniyor. Yemek yemenin haz veren ve ödül sistemini çağrıştıran özellikleri sebebi ile olumlu hisleri ortaya çıkartan ve düzgünlük hali hissettiren bir istikameti bulunuyor. Bu niçinle şahıslar olumsuz hisleri bastırmak hedefiyle farklı biçimlerde yeme davranışları geliştiriyor.
Ne yapmalıyız?
Diyete başlamış yahut sistemsiz yeme davranışını değiştirmeyi düşünen bireylerin evvela kendisini aldatmamayı, direnç gösterebilmeyi ve olumsuz hisler ve baskılar karşısında yemek yemeye yönelmemeyi öğrenmeleri gerekiyor. Bunları yapabilmede kıymetli olan bir noktada niyet yapısını değiştirmekten geçiyor. Kendinizi telkin ederek, “bir defadan bir şey olmaz”, “bugün bunu yemeyi hak ettim” üzere gayretlerinizi engelleyici fikir yapılarına karşı ikna edici cevaplar bularak emosyonel yeme davranışını denetim altına alabilirsiniz. “Sorun değil, yemek saati geldiğinde yiyeceğim, bekleyebilirim” üzere denetimli fikir tarzları kişiyi motive etmenin yanında, kişi kendi vücudunu ve hislerini denetim altında tutabildiğini fark ederek diğer şeylerle uğraşmaya yönelebiliyor. hayatımızda bir epeyce durum yeme fikrini tetikleyebiliyor ve bunlarla başa çıkabilmek ya da en aza indirebilmek için kullanılan verimli psikoteröpatik teknikler bulunmaktadır. Fikir yapısını değiştirmek sıkıntı olmamakla birlikte öğrenilebilir olup, süreksiz değil bilakis sağlıklı bir ruh, sağlıklı bir vücut için kıymetli bir ögedir. Şayet kilo vermek istiyor ve diyetlere ahenk sağlayamıyorsanız özdenetim tekniğiyle ve ruhunuz acıktığında ona verdiğiniz motive edici, gerçekçi karşılıklarla amacınıza ulaşmanız mümkündür.
Günümüzde yeme davranışlarında ve kilo vermek için yapılan teşebbüslerde duygusal yeme (Emosyonel yeme) davranışının ehemmiyeti artmaktadır. Amerikalı Toplumsal Psikolog Schachter ve arkadaşlarına bakılırsa olumsuz hisler yahut gerilim durumunda verilen fizyolojik yansılar beslenme daha sonrasında oluşan tokluk hissine benzediği için, olumsuz hisler karşısında iştah kaybı ve besin alımının azalması doğal bir fizyolojik karşılık olarak kabul edilmiştir. Bunun yanında gerilim, dert, öfke ve ıstırap durumlarında çok yemek yeme davranışında görülen artış “duygusal yeme” olarak isimlendirilir. Bu niçinle hisler ile yeme davranışının alakası kısmen şahsa bağlı özelliklerden etkilenmektedir. Araştırmacılar, yeme davranışlarında görülen bozuklukların niçini olarak sosyokültürel baskıların kıymetli olduğunu vurgulamaktadır. Pekala, nedir bu sosyokültürel baskılar? Toplumumuzda çok sık karşılaştığımız ve bayan cinsiyet rolünde ekseriyetle fizikî görünüme odaklanılması, “ideal” görünümün çok zayıflık olarak sunulması, toplumsal başarıda fizikî görünümün kıymetli olduğunun vurgulanması üzere birfazlaca yanlış yönlendirme kararında bireyler kilo verme teşebbüslerinde bulunuyor. Bu üzere toplumsal yargılar şahıslarda, yetersizlik hissi, kendi vücudundan rahatsızlık duyma, düşük benlik hürmeti, korku ve depresyon durumlarını ortaya çıkarıyor. Bunun kararında duygusal (emosyonel) yeme bozukluklarının görülme oranı tıpkı biçimde artmaktadır.
Hangi hisler karnımızı acıktırıyor? Hangi hisler iştahımızı kapatıyor?
Telaş, ıstırap, öfke ya da ümitsizlik üzere hisler kararında görülen yeme davranışlarının niçini açlık değil de duygusal bir boşluğun yerini doldurma davranışı olarak sıkça karşımıza çıkıyor. Yanlış başa çıkma stratejilerinden biri olan duygusal yeme davranışı, kelam konusu olumsuz hissin ortaya çıktığı rastgele bir anda görülebiliyor. Ne yediğimiz, ne vakit yediğimiz ve ne çoğunlukla yediğimiz ruhsal gereksinimlerimizle bağlantılıdır. Dert, depresyon, yalnızlık, yorgunluk üzere hislerin sıklığı fazla besin alımıyla ilişkilendirilirken; öfke, dehşet, tansiyon, ağrı hisleri sırasında ise az besin alımı kelam konusudur. Araştırmacılar öfke, endişe, mutsuzluk ve sevincin yeme davranışı üzerine farklı tesirlerini incelemişlerdir. Araştırma neticelerinda öfke ve sevinç sırasında endişe ve mutsuzluğa nazaran daha fazla seviyede açlık hissedildiği gözlenmiştir. Öfke sırasında süratli, sistemsiz ve ne bulursa onu yeme stilinde özensiz yeme ile karakterize dürtüsel yemede artış gözleniyorken, sevinç sırasında ise besinleri lezzetli olduğu için yeme ya da sağlıklı olduğu düşünülen besinleri tüketme biçiminde hazcı(hedonik) yemede artış gözleniyor. Yemek yemenin haz veren ve ödül sistemini çağrıştıran özellikleri sebebi ile olumlu hisleri ortaya çıkartan ve düzgünlük hali hissettiren bir istikameti bulunuyor. Bu niçinle şahıslar olumsuz hisleri bastırmak hedefiyle farklı biçimlerde yeme davranışları geliştiriyor.
Ne yapmalıyız?
Diyete başlamış yahut sistemsiz yeme davranışını değiştirmeyi düşünen bireylerin evvela kendisini aldatmamayı, direnç gösterebilmeyi ve olumsuz hisler ve baskılar karşısında yemek yemeye yönelmemeyi öğrenmeleri gerekiyor. Bunları yapabilmede kıymetli olan bir noktada niyet yapısını değiştirmekten geçiyor. Kendinizi telkin ederek, “bir defadan bir şey olmaz”, “bugün bunu yemeyi hak ettim” üzere gayretlerinizi engelleyici fikir yapılarına karşı ikna edici cevaplar bularak emosyonel yeme davranışını denetim altına alabilirsiniz. “Sorun değil, yemek saati geldiğinde yiyeceğim, bekleyebilirim” üzere denetimli fikir tarzları kişiyi motive etmenin yanında, kişi kendi vücudunu ve hislerini denetim altında tutabildiğini fark ederek diğer şeylerle uğraşmaya yönelebiliyor. hayatımızda bir epeyce durum yeme fikrini tetikleyebiliyor ve bunlarla başa çıkabilmek ya da en aza indirebilmek için kullanılan verimli psikoteröpatik teknikler bulunmaktadır. Fikir yapısını değiştirmek sıkıntı olmamakla birlikte öğrenilebilir olup, süreksiz değil bilakis sağlıklı bir ruh, sağlıklı bir vücut için kıymetli bir ögedir. Şayet kilo vermek istiyor ve diyetlere ahenk sağlayamıyorsanız özdenetim tekniğiyle ve ruhunuz acıktığında ona verdiğiniz motive edici, gerçekçi karşılıklarla amacınıza ulaşmanız mümkündür.