MUTLU AİLE, KEYİFLİ EBEVEYN, KEYİFLİ ÇOCUK
Ebeveynler için en kıymetli sorulardan bir tanesi çocuklarının gelişmeninde kendi tavır ve davranışlarının ne kadar tesirli olduğudur. Ebeveynlerin hakikat tavır ve davranışlara sahip olmaları hem memnun çocuklar yetiştirmelerine birebir vakitte çocuklarının gelişimlerinin sağlıklı bulunmasına yol açar. Zira ebeveyn davranış ve tavırlarında ne kadar farkındalık sahibi olursa çocuklarının davranışlarını hakikat biçimde yönlendirmeleri o derece mümkün olur.
Her ebeveynin kendine has bir ebeveynlik modeli vardır. Bu ebeveynlik modelleri kabaca; otoriter, demokratik, müsaade verici ya da ihmalkar ebeveyn modelidir. Bu modellerden en epeyce tercih edileni demokratik ebeveyn olmakla bir arada; en az tercih edileni ise ihmalkar ebeveyn modelidir. Ebeveynlik modelleri hakkında ayrıntılı yazmayacağım, bu husus hakkında farklı kaynaklardan hayli fazla bilgi verici döküman bulabilirsiniz.
Ebeveynin kişilik yapısı, ailesinden gördüğü ebeveynlik modeli ve aldığı disiplin onun çocuğuna yönelik davranışlarını tesirler ve ebeveyn içgüdüsel olarak kendi ebeveynlik modelini oluşturur. Açıkçası ebeveynin kendi ebeveynlik modelinin değiştirmesi epeyce kolay değildir. Ebeveynin yapması gereken; kendi ebeveynlik yapısını tanımak ve anlamaktır. Ebeveyn kendi davranışlarının farkına vardığında davranışlarının çocuğunun üstündeki tesirlerini de anlamaya başlar.
Ebeveynlerin çocuk gelişmeninde kendilerinde dikkat etmesi gereken ve bir epeyce ebeveynde çoğunlukla görülen başlıklar aşağıdadır:
– Dengeli davranın
Kullandığınız stratejiler ne kadar âlâ ya da ne kadar makûs olursa olsun asıl dikkat etmeniz gereken şey dengeli olmaktır. Şayet kararsız, kendinden emin olmayan ya da duygusal düzensizlikleri olan bir ebeveyn iseniz çoğunlukla verdiğiniz karardan dönebilir ve gün ortasında ya da dönemsel olarak çocuğunuza farklı yaklaşımlar gösterebilirsiniz. Çocuğunuz ebeveynlerinin tutarsız davranışlarından etkilenecektir. Tutarsız yaklaşımlar; çocuğun benlik algısını, ruh sıhhatini, öğrenme maharetini olumsuz tarafta tesirler.
– Yanlış model olmayın
Çocuklar ebeveynlerinin davranışlarını bilinçsizce taklit ederler. Örneğin sinirlendiniz ve bir öfke nöbeti geçirdiniz ve bunu çocuğunuz gördü. bu biçimde bir durum çocuk için hem duygusal açıdan zorlayıcıdır tıpkı vakitte bu zorlayıcı tecrübe yapılan davranışın akılda kalmasına yol açar. Çocuk epeyce öfkelendiği vakit öfke nöbeti geçirilebileceğini öğrenmiş olur. Burada çocuk istenmeyen bir davranışı öğrenmiş olmakla kalmaz, hem de sizin fonksiyonel olmayan gerilimle başa çıkma metodunuzu içselleştirmiş olur.
– Kimse eksiksiz değildir.
Ebeveynlerin en sık düştükleri tuzaklardan bir tanesi ise kendi ebeveynliğine karşı acımasız olmaktır. Çocuğun psikolojisi üzerinde olumsuz bir tesiri olduğuna ya da çocuğunu denetim edemediğine inanan ebeveyn bir süre kendiyle savaştıktan en sonunda kendi yetersizlik algısı ile başa çıkamaz ve boşvermişlik hissine geçiş yapar. Bu ebeveynler ekseriyetle kişilik yapıları çocuğuyla farklı olan ve aile içi irtibatta ahengin sıkıntı yakalandığı aileler ortasında yer alır. halbuki ebeveyn en başta kendine karşı fazlaca acımasızdır ve kendinden beklediği standartlar çok yüksektir. Unutmayın harika ebeveyn bir hayaldir. Gerçek olan çocuğunu ve kendini bir adım ileriye götürmeye çalışan ebeveyndir.
– Aile içi Anlaşmazlıklar
Ebeveynlerin en büyük meselelerinden bir tanesi de kendisinin çocuğun gelişmenine yeteri kadar dikkat etmesine karşın; konuttaki öteki bakımverenlerin bu davranışlara dikkat etmemesi ve oburlarının çocuk gelişmeninde yanılgılar yapması niçiniyle çocuğun istenen noktaya gelememesidir. elbette aile içi bağlantıda ve çocuk gelişmeninde ebeveynler ortası tutarlılık ve ortak kararlar vermek epeyce değerlidir. Ancak işbirliğinin gerçekleşmediği durumlarda karşı tarafa hakikat davranışı öğretmeye çalışmaya biraz orta verin ve yalnızca kendi olumlu davranışlarınıza odaklanın.
– Vazgeçmeyin
Yeni bir formül ile çocuğunuza yaklaştığınızda en sık yapılan yanlışlardan bir tanesi ise metodun işe yaramaması sebebi ile yoldan vazgeçilmesidir. Çocukta davranış değişimi çabucak gerçekleşmeyebilir. Emin olduğunuz ya da uzman tarafınca önerilmiş biçimleri en az 2 hafta vazgeçmeden devam ettirmeniz gereklidir.
– şahsileştirmeyin
Çocuk yetiştirirken ebeveyn çocuğun olumsuz davranışlarını değiştirmek isterken fark etmeden çocuğu ile güç savaşına girebiliyor. Burada ebeveyn davranışın aksiliğinden epeyce kendi kelamını geçiremediği için çatışmaya girer. Çocuk da birebir biçimde davranışın olumlu ya da olumsuz bulunmasına değil, ebeveynin yaptırtmak istemesine odaklanır. Bu sebepten çocuk sizinle inatlaştığında sakinleşmeniz ve durumu şahsileştirmemeniz gereklidir. İşveren kim savaşları çocuğunuzun öfkesini ve inadını arttıracaktır. Çocuğunuz sizin her söylemiş olduğinizi yapmak zorunda değildir. Bilhassa güç çocuklar ve baskın ebeveynler içinde gerçekleşen işveren kim savaşları aslında yalnızca ebeveynin baskın bir karakter olmasından kaynaklanıyor olabilir. Ebeveynin profesyonel bakışı çocukla bağlantıdaki pürüzleri ortadan kaldıracaktır.
Ebeveynler için en kıymetli sorulardan bir tanesi çocuklarının gelişmeninde kendi tavır ve davranışlarının ne kadar tesirli olduğudur. Ebeveynlerin hakikat tavır ve davranışlara sahip olmaları hem memnun çocuklar yetiştirmelerine birebir vakitte çocuklarının gelişimlerinin sağlıklı bulunmasına yol açar. Zira ebeveyn davranış ve tavırlarında ne kadar farkındalık sahibi olursa çocuklarının davranışlarını hakikat biçimde yönlendirmeleri o derece mümkün olur.
Her ebeveynin kendine has bir ebeveynlik modeli vardır. Bu ebeveynlik modelleri kabaca; otoriter, demokratik, müsaade verici ya da ihmalkar ebeveyn modelidir. Bu modellerden en epeyce tercih edileni demokratik ebeveyn olmakla bir arada; en az tercih edileni ise ihmalkar ebeveyn modelidir. Ebeveynlik modelleri hakkında ayrıntılı yazmayacağım, bu husus hakkında farklı kaynaklardan hayli fazla bilgi verici döküman bulabilirsiniz.
Ebeveynin kişilik yapısı, ailesinden gördüğü ebeveynlik modeli ve aldığı disiplin onun çocuğuna yönelik davranışlarını tesirler ve ebeveyn içgüdüsel olarak kendi ebeveynlik modelini oluşturur. Açıkçası ebeveynin kendi ebeveynlik modelinin değiştirmesi epeyce kolay değildir. Ebeveynin yapması gereken; kendi ebeveynlik yapısını tanımak ve anlamaktır. Ebeveyn kendi davranışlarının farkına vardığında davranışlarının çocuğunun üstündeki tesirlerini de anlamaya başlar.
Ebeveynlerin çocuk gelişmeninde kendilerinde dikkat etmesi gereken ve bir epeyce ebeveynde çoğunlukla görülen başlıklar aşağıdadır:
– Dengeli davranın
Kullandığınız stratejiler ne kadar âlâ ya da ne kadar makûs olursa olsun asıl dikkat etmeniz gereken şey dengeli olmaktır. Şayet kararsız, kendinden emin olmayan ya da duygusal düzensizlikleri olan bir ebeveyn iseniz çoğunlukla verdiğiniz karardan dönebilir ve gün ortasında ya da dönemsel olarak çocuğunuza farklı yaklaşımlar gösterebilirsiniz. Çocuğunuz ebeveynlerinin tutarsız davranışlarından etkilenecektir. Tutarsız yaklaşımlar; çocuğun benlik algısını, ruh sıhhatini, öğrenme maharetini olumsuz tarafta tesirler.
– Yanlış model olmayın
Çocuklar ebeveynlerinin davranışlarını bilinçsizce taklit ederler. Örneğin sinirlendiniz ve bir öfke nöbeti geçirdiniz ve bunu çocuğunuz gördü. bu biçimde bir durum çocuk için hem duygusal açıdan zorlayıcıdır tıpkı vakitte bu zorlayıcı tecrübe yapılan davranışın akılda kalmasına yol açar. Çocuk epeyce öfkelendiği vakit öfke nöbeti geçirilebileceğini öğrenmiş olur. Burada çocuk istenmeyen bir davranışı öğrenmiş olmakla kalmaz, hem de sizin fonksiyonel olmayan gerilimle başa çıkma metodunuzu içselleştirmiş olur.
– Kimse eksiksiz değildir.
Ebeveynlerin en sık düştükleri tuzaklardan bir tanesi ise kendi ebeveynliğine karşı acımasız olmaktır. Çocuğun psikolojisi üzerinde olumsuz bir tesiri olduğuna ya da çocuğunu denetim edemediğine inanan ebeveyn bir süre kendiyle savaştıktan en sonunda kendi yetersizlik algısı ile başa çıkamaz ve boşvermişlik hissine geçiş yapar. Bu ebeveynler ekseriyetle kişilik yapıları çocuğuyla farklı olan ve aile içi irtibatta ahengin sıkıntı yakalandığı aileler ortasında yer alır. halbuki ebeveyn en başta kendine karşı fazlaca acımasızdır ve kendinden beklediği standartlar çok yüksektir. Unutmayın harika ebeveyn bir hayaldir. Gerçek olan çocuğunu ve kendini bir adım ileriye götürmeye çalışan ebeveyndir.
– Aile içi Anlaşmazlıklar
Ebeveynlerin en büyük meselelerinden bir tanesi de kendisinin çocuğun gelişmenine yeteri kadar dikkat etmesine karşın; konuttaki öteki bakımverenlerin bu davranışlara dikkat etmemesi ve oburlarının çocuk gelişmeninde yanılgılar yapması niçiniyle çocuğun istenen noktaya gelememesidir. elbette aile içi bağlantıda ve çocuk gelişmeninde ebeveynler ortası tutarlılık ve ortak kararlar vermek epeyce değerlidir. Ancak işbirliğinin gerçekleşmediği durumlarda karşı tarafa hakikat davranışı öğretmeye çalışmaya biraz orta verin ve yalnızca kendi olumlu davranışlarınıza odaklanın.
– Vazgeçmeyin
Yeni bir formül ile çocuğunuza yaklaştığınızda en sık yapılan yanlışlardan bir tanesi ise metodun işe yaramaması sebebi ile yoldan vazgeçilmesidir. Çocukta davranış değişimi çabucak gerçekleşmeyebilir. Emin olduğunuz ya da uzman tarafınca önerilmiş biçimleri en az 2 hafta vazgeçmeden devam ettirmeniz gereklidir.
– şahsileştirmeyin
Çocuk yetiştirirken ebeveyn çocuğun olumsuz davranışlarını değiştirmek isterken fark etmeden çocuğu ile güç savaşına girebiliyor. Burada ebeveyn davranışın aksiliğinden epeyce kendi kelamını geçiremediği için çatışmaya girer. Çocuk da birebir biçimde davranışın olumlu ya da olumsuz bulunmasına değil, ebeveynin yaptırtmak istemesine odaklanır. Bu sebepten çocuk sizinle inatlaştığında sakinleşmeniz ve durumu şahsileştirmemeniz gereklidir. İşveren kim savaşları çocuğunuzun öfkesini ve inadını arttıracaktır. Çocuğunuz sizin her söylemiş olduğinizi yapmak zorunda değildir. Bilhassa güç çocuklar ve baskın ebeveynler içinde gerçekleşen işveren kim savaşları aslında yalnızca ebeveynin baskın bir karakter olmasından kaynaklanıyor olabilir. Ebeveynin profesyonel bakışı çocukla bağlantıdaki pürüzleri ortadan kaldıracaktır.