Benlik kavramı tanımlanmaya çalışılırken bireyin içerisinde bulunduğu toplumsal etrafın ve çocuk için epeyce fazla değeri olan bireylerin; ebeveynlerin, öteki kardeşlerin ve arkadaşların tesiri büyüktür. Çocuğun kendisi hakkında zihnine yansıttığı manzarası ile bağdaşmakta olan benlik kavramı, birinci başta çocuğun ebeveynlerinden, öteki kardeşlerinden ve arkadaşlarından öğrenerek ortaya çıkartmaktadır. Bahsedilen öğrenme süreci, bebeklik periyodu ile başlar ve daha sonrasında da devam eder. Çocuk birinci sefer kendilik kavramını ailesinin bulunduğu ortamda geliştirir. Ailede, çocuk için örnek teşkil edebilecek birinci beşerler anne ve babadır. Çocuk, ebeveynleri ile münasebetlerini olumlu seviyede tutabilmişse kendi yeteneklerinin farkında varabilir. Farkına vardığı yeteneklerini geliştirici olur ve kendisi ile ilgili olumlu kanılarına bu türlü ulaşabilir. Şayet ebeveynler ile ilgi olumsuz halde kurulursa, çocuk her seferinde engellenen pozisyonunda olacağı için kendilik gelişmeninin kâfi seviyede olmayacağı düşünülebilmektedir (Akt. Ersanlı, 1991). Ebeveynlerde ve çocukta denetim altında tutulabilen ve tutulamayan çeşitli etkenlerin kendilik hürmeti kavramına rağmen aktif nitelikte oldukları görülebilmektedir. Yaş, cinsiyet, ırk, toplumsal ve ekonomik düzey, miras alınan gen yapısı ve sağlıklı olmak üzere faktörler, çocuğun denetim edebilirliğinde olmazken, yaşadığı meskenin bulunduğu etraf, ebeveynleri ile içindeki bağlantı ebeveyn tavırları ve akran ile arkadaş bağları üzere etkenlerin değişkenlikleri daha fazladır. Bütün bu etkenler, çocuktaki kendilik hürmetinin düşük olması tehlikesi altında incelenmelidir (Akt. Dalgas, 2006).
Çocukluk devri mühletince, kendilik hürmeti algılamasının kuvvetli seviyede gelişim göstermesi, çocukların hayatlarının erken periyodu birlikteinde ebeveyn stresliliği, çocuk toplumsal etraf tarafınca baskılanma ve hata işlemeye teşvik eden tavırlara karşı gelmekte ise pek kıymetlidir. Düşük seviyeli kendilik hürmeti çocuklarda, yetersiz seviyede sağlıklılık durumuna, sigara ve çeşitli unsurlar kullanmasına, akademik yeterlilikte düşüklüğe, depresyona, öz kıyım teşebbüsleri örnekleri üzere olağan olmayan toplumsal içerikli davranım göstermeye sebep olmaktadır. Tüm bunların yanısıra kendilik hürmetinin yüksek yeterlilikte olması, akademik muvaffakiyet artışına, kâfi sıhhat düzebir daha ve davranımların yapan nitelikli olabilmesine niçiniyet vermektedir. Biroldukça araştırma kararında kanıtlanmış olarak, kendilik hürmeti düzeyinin epeyce daha muvaffakiyet elde edilmiş bir hayata ve sağlıklı olabilme durumunu sürdürmeye devam edecek nitelikli davranışlar için güdülenmenin artışına sebep olduğu desteklenebilmektedir (Akt. Dalgas, 2006). Kendiliğin ortaya çıkmasında aile tanımlaması değer görür. Gelişim periyotlarından olan ergenlik sürecinde toplumsallığın ve ailenin değerini içsel olarak algılayan insan, standart oluşturmaya başlar, değerlendirmelerinde oluşturduğu standartları temel alır. Ergenlik sürecindeki beşerler fiziksellikleri, kabiliyetleri, üstünlükleri istikametinden kendilerini değerlendirirler. Kişinin ailesine bağlı olması, akademi tarafından yeterlilik yahut yetersizlik hisleri edinmesi, toplumsal etrafa gösterdiği ahenk, meslek ve eğitim hedeflerindeki üzere etkenler bireyin kendisi ile alakalı görüşlerinin ortaya çıkmasında tesirlidir (Akt. Offer ve ark., 1992).
Ergen bireyin vakit içerisinde kendi özelliklerinin farkındalığına daha fazla varması ile, kendilik algısının ortaya çıkması hızlanır (Akt. Demiriz, Oğretir, 2007). Kuzgun (1985) araştırmalarında, ebeveyn ile ergen birey içindeki ilginin demokratik özellikli olmasının yakınlığı ve özdeşleşmeyi destekleyici olduğunu, ergen bireyin kendisine inancı olan, ahenk sağlayan, yaratıcı özellikli ve sistem sahibi beşerler olabilmelerinde tesirli olan benlik algıları geliştirebildiklerini ortaya koymuştur.
Aile, çocuk bireyin ruhsal ve bedensel açıdan sağlıklı ve memnun bir yaşama devam edebilmesi için gereksinim duyduğu bakımı, bireyin sevildiği ortamda yaşaması ve büyümesi haklarını muhafazayı sağlama misyonlarını üstlenmiş en küçük kurum olarak karşımıza çıkmaktadır. Çocuğun kişiliğinin gelişmesi, çocuğun korunması ve ona gereken takviye ve ilginin sağlanabilmesi ile ilgili değerli bakılırsavlerine karşın ebeveynler, birtakım vakit içinderda ülkü ortamı oluşturmayı başaramamaktadırlar (Akt.Polat, 2001).
Çocukların kendi ayaklarının üzerinde durabilen, kendi gereksinimlerini karşılayabilen yüksek seviyede benlik hürmetine sahip doyumlu kişilik sahibi olarak büyümesi bireye sunulan fırsatlarla ilgili iken; yakın ve şuurlu çocuk- ebeveyn etkileşimi benlik kavramına müspet tarafta katkı sağlar. Bunun niçini çocukların ebeveynlerini rol model olarak, özdeşim kurulacak bireyler olarak görmeleri; çocukluğun birinci yıllarindeki ebeveyn davranışlarının çocukların temel özelliklerinin ortaya çıkmasındaki sebep olmasında çok kıymetli rol oynamasıdır (Akt. Gürsoy, Çoşkun, 2006; Erkan, 2011; Berk, 2012, 2013). Ebeveynlerin çocuklarına karşı sergiledikleri davranışlar kalıtım etkeni kadar pahalıdır ve sevginin olduğu, meraka müsaade gösteren, eğitimde tertipli olan, çocuğun kendi sorunlarının üstesinden gelmesine imkan sağlayan ebeveynlerin yetiştirdiği çocuklar kendileri hakkında müspet kanılar geliştirerek, kendiliklerini yeterliliğe ulaşmış şahıslar olarak algılama göstereceklerdir (Akt. Güler, 2009).
Özellikle ergen bireyin ruhsal gelişmeninde, ailenin kendi içerisinde kurmuş olduğu irtibat ve etkileşim düzeyi çok kıymetli görülmektedir. Otoriter özellikli aileler, genelde ergen bireyi çocuk kimliğinin bir bütünü olarak görürken demokratik özellikli ailelerdeki ebeveynler; ergeni büyümekte ve daima gelişim göstermekte olan bir birey olarak algılamaktadırlar. Ergen bireyin yanlışlarını ve doğrularını, onun sorumluluk alanı içerisinde ve kişi olabilme özelliklerinin kararında ortaya çıkmış olgular olarak görmektedirler (Akt. Öncü, 1992). Ebeveynler kendi çocuklarına karşı otoriter pek onlara karşı sıkı bir disiplin ve ceza yolunu kullanabilmektedirler. Otoriter yaklaşım da çocukta kendilik saygısında düşüş görülmesine, telaşlı ve nevrotik kişilik oluşmasında tesirlidir. Bu davranış biçimi çocukların yaşadıkları etraflarına bağımlı olmalarına, öz inançlarının daha az bulunmasına, unsur kullanımlarına, depresif özellikli hastalıklara ve cürüm kavramına yakın olmalarına niçiniyet vermektedir (Akt. Kuzgun, 2005).
Demokratik özellikli aileler ile yapılan araştırmalarda yetiştirme biçimlerinin olumlu sonuçları ortaya konulmuştur. Bu tıp ailelerde yetişmiş olan ergen bireyler akademik hayatta daha başarılı, gerilim ile başa çıkmada zorlanmayan, ortamlarda ahenk sağlayan ve benlik hürmetleri daha yüksek olan bireylerdir. Bu yetiştirme cinsinde çocuğa sergilediği davranışın niye yanlış olduğu ya da kabul edilemeyecek olduğu açıklanır ve bu durumda davranışa alternatif olarak sunulacak farklı davranış biçimleri önerilir. Cezaların öğretici bulunmasına dikkat edilir. Bu çeşit yetiştirme stilinde ebeveyn kavramı ve ailenin tam olarak ne olduğu öne çıkarken, ergen birey aile olma teriminin farkındalığını edinir. Ergen birey tüm bunların kararı olarak kusur yapmanın pek muhtemel olduğunu fark eder, yeni denemeler yapar ve denemelerinde hünerlerinin farkına varır. Bireyin kendisine karşı itimadı gelişme gösterir. Bu durum bireyin gelişmekte olan benlik hürmetini olumlu istikamette tesirler (Akt. Adams, Gerald, 2003).
Aile içerisinde anne ve babanın olağanın üstünde baskıcı ve otoriter tavır içerisinde olmaları, çocuğun kendilik hürmetini, kendine verdiği bedeli azaltır. Zira, kendilik hürmeti, çocuğun niyetlerinin kıymetli olarak görüldüğü, kelamlarının dinlendiği, anne ve babasından dayanak gördüğü, öbür bir deyişle insan olarak kendisini bedelli gördüğü bir ortamda lakin filizlenerek gelişir. Çocuklarını olduğu üzere kabul ederek ona karşı destekleyici tavır gösteren, çocuğu motive eden ebeveynler, çocuğun benlik tanımlamasının olumlu bulunmasına ve kendilik hürmetinin gelişmesine yardımcı olurlar (Akt. Yavuzer, 1995). Kendilik kavramı hakkında ortaya çıkartılan araştırmalarda, ebeveynlerin tavırlarını demokratik nitelikli olarak algılayan öğrencilerin kendilik kavramları seviyesinin; ebeveynleri çok seviyede muhafaza gösteren, ilgisiz kalan ve otoriter algılayanlara nazaran daha yüksek seviyede olduğu gözlemlenmiştir (Akt. Kaya, 1988). Bilhassa çocuklara karşı gösterilen otoriter ve ilgili olunmayan tavırlar, çocuğun benlik kavramı gelişmeninin olumsuz biçimde etkilenmesine sebep olmaktadır.
Ebeveynin çocuğa karşı yürek, inanç, övünç ve sevgi vermesi gerekirken çocuğu reddetmesi, ona karşı daima eleştirel davranışlar sergilemesi çocuğun kendisine olan hürmetinin gelişmenine mahzur olurken, çocuğun aşağılık duygusu geliştirmesine sebep olmaktadır (Akt. Morgan, 1984). Ebeveynlerin çocuklarına karşı gösterdikleri itici tavırlar çocuğun kendi benliğini bedelsiz olarak görmesine yol açmaktadır (Akt. Geçtan, 1986). Ailelerin hangi bireylerden bir ortaya geldiği fark etmeksizin bu bireylerin; toplumsal, ekonomik ve duygusal ilerlemelerine dayanak vermek ve bu istikametlerini uygunlaştırmak üzere kimi işlevleri vardır. Tüm bunlar gerçekleştirmeye çalışılırken aile sistemli bir çalışma sergilemekte, alt sistemlerle de birlikte bağlantı kurarak canlı bir kurum özelliği ortaya koymaktadır (Akt. Gladding, 2011). Yapı bütünü olarak aile içerisinde bulunan bireyler, kendi ortalarında ve tüm aileyle birlikte münasebet içerisinde olurlar. Bu sebeple aile yapısının içerisinde ya da büsbütün haricinde şahısların hareketlerinin, aile yapısının içerisinde bulunanlara ve aile yapısının tümüne tesirleri bulunmaktadır. Bahsedilen bu kurumdan çocuk faktörünü başka tutmak ve onu aileden farklı anlamlandırmaya çalışmak pek mümkün değildir (Akt. Gladding, 2011). Tüm bu sebeplerden ötürü çocuğun duygusal ve toplumsal olarak ahenk sağlayıp sağlamadığı ölçülmeye çalışılırken aile yapısı art planda bırakılamaz.
Bunların yanında bireyin hareketleriyle ilgili olarak tek sebep ve tek boyutlu açıklama çalışmaları ekseriyetle istenilen yeterlilik düzebir daha ulaşamaz. Bunun niçini insan hareketlerini etkileyen etkenlerin birbirleriyle ilgili ve bağlı olmalarından kaynaklanır (Duru, 2008). Demokratik ve ilgili ortamlarda gelişim gösteren çocukların akran etkileşimlerinde başkalarına oranla faal, teşebbüsçü, yaratıcı kanılar öne atabilen, fikirlerini rahatlıkla söyleyebilme kabiliyetine sahip olan, kendini denetleme yeteneğine de akranlarına oranla daha evvelki yaşlarda eriştikleri gözlemlenmiştir. Bunun zıddı olarak katı bir tertibe maruz kalan ya da eğitim formlarında tutarsızlıkla ve değişimlerle karşılaşarak gelişim gösteren çocuklar da ise kurallara uymak üzerine sıkıntı durumlar yaşama ve agresif davranışlar sergilemek üzere çeşitli tekniklerle kendi varlıklarını kabul ettirme gayretleri ve içlerinde bulunan dünyayı anlatmakta sorunları olduğu gözlemlenmiştir (Akt. Yavuzer, 2006).
Benlik kavramını etkileyen etkenlerin incelendiği araştırmalardan birinde ise çocuğun anne tarafınca algıladığı davranış denetiminin ergen bireyde de davranışlarını denetim edebilme yeteneğini arttırdığı gözlemlenmiştir. Lakin ruhsal denetimin benlik kavramını olumsuz tarafta etkilediği görülmüştür (Akt. Kındap ve ark. 2008).
Başka incelemelerde de ailedeki bir arada olabilme durumunun çocuklardaki kendilik hürmeti, kendilik yeterliliği ve benlik kavramlarını müspet taraflı etkilediği, ailenin kontrollü olduğu durumlarda ise çocukların kendilik hürmetlerinin, kendilik yeterliliklerinin ve benlik kavramlarını negatif taraflı etkilendikleri gözlemlenmiştir. Çalışmalardan toparlanan ortak bir sonuç olarak çocuğun denetim algısına dayanakta bulunan ve çocuğun denetim algısını çoğaltan anne baba davranışlarının benlik kavramını ve yeterlilik inancını çoğalttığı, ama çocuğun kendiliğinin farkına varılmasına onay sağlanmadığından ve çocuk üzerinde denetim oluşturulmaya çalışıldığından yüksek seviyede katı ve baskıcı anne- baba davranışları çocuğun benlik tarifini negatif taraflı etkilemiş olduğu ortaya çıkartılmıştır (Akt. Yazıcı ve Taştepe, 2013).
Çocukluk devri mühletince, kendilik hürmeti algılamasının kuvvetli seviyede gelişim göstermesi, çocukların hayatlarının erken periyodu birlikteinde ebeveyn stresliliği, çocuk toplumsal etraf tarafınca baskılanma ve hata işlemeye teşvik eden tavırlara karşı gelmekte ise pek kıymetlidir. Düşük seviyeli kendilik hürmeti çocuklarda, yetersiz seviyede sağlıklılık durumuna, sigara ve çeşitli unsurlar kullanmasına, akademik yeterlilikte düşüklüğe, depresyona, öz kıyım teşebbüsleri örnekleri üzere olağan olmayan toplumsal içerikli davranım göstermeye sebep olmaktadır. Tüm bunların yanısıra kendilik hürmetinin yüksek yeterlilikte olması, akademik muvaffakiyet artışına, kâfi sıhhat düzebir daha ve davranımların yapan nitelikli olabilmesine niçiniyet vermektedir. Biroldukça araştırma kararında kanıtlanmış olarak, kendilik hürmeti düzeyinin epeyce daha muvaffakiyet elde edilmiş bir hayata ve sağlıklı olabilme durumunu sürdürmeye devam edecek nitelikli davranışlar için güdülenmenin artışına sebep olduğu desteklenebilmektedir (Akt. Dalgas, 2006). Kendiliğin ortaya çıkmasında aile tanımlaması değer görür. Gelişim periyotlarından olan ergenlik sürecinde toplumsallığın ve ailenin değerini içsel olarak algılayan insan, standart oluşturmaya başlar, değerlendirmelerinde oluşturduğu standartları temel alır. Ergenlik sürecindeki beşerler fiziksellikleri, kabiliyetleri, üstünlükleri istikametinden kendilerini değerlendirirler. Kişinin ailesine bağlı olması, akademi tarafından yeterlilik yahut yetersizlik hisleri edinmesi, toplumsal etrafa gösterdiği ahenk, meslek ve eğitim hedeflerindeki üzere etkenler bireyin kendisi ile alakalı görüşlerinin ortaya çıkmasında tesirlidir (Akt. Offer ve ark., 1992).
Ergen bireyin vakit içerisinde kendi özelliklerinin farkındalığına daha fazla varması ile, kendilik algısının ortaya çıkması hızlanır (Akt. Demiriz, Oğretir, 2007). Kuzgun (1985) araştırmalarında, ebeveyn ile ergen birey içindeki ilginin demokratik özellikli olmasının yakınlığı ve özdeşleşmeyi destekleyici olduğunu, ergen bireyin kendisine inancı olan, ahenk sağlayan, yaratıcı özellikli ve sistem sahibi beşerler olabilmelerinde tesirli olan benlik algıları geliştirebildiklerini ortaya koymuştur.
Aile, çocuk bireyin ruhsal ve bedensel açıdan sağlıklı ve memnun bir yaşama devam edebilmesi için gereksinim duyduğu bakımı, bireyin sevildiği ortamda yaşaması ve büyümesi haklarını muhafazayı sağlama misyonlarını üstlenmiş en küçük kurum olarak karşımıza çıkmaktadır. Çocuğun kişiliğinin gelişmesi, çocuğun korunması ve ona gereken takviye ve ilginin sağlanabilmesi ile ilgili değerli bakılırsavlerine karşın ebeveynler, birtakım vakit içinderda ülkü ortamı oluşturmayı başaramamaktadırlar (Akt.Polat, 2001).
Çocukların kendi ayaklarının üzerinde durabilen, kendi gereksinimlerini karşılayabilen yüksek seviyede benlik hürmetine sahip doyumlu kişilik sahibi olarak büyümesi bireye sunulan fırsatlarla ilgili iken; yakın ve şuurlu çocuk- ebeveyn etkileşimi benlik kavramına müspet tarafta katkı sağlar. Bunun niçini çocukların ebeveynlerini rol model olarak, özdeşim kurulacak bireyler olarak görmeleri; çocukluğun birinci yıllarindeki ebeveyn davranışlarının çocukların temel özelliklerinin ortaya çıkmasındaki sebep olmasında çok kıymetli rol oynamasıdır (Akt. Gürsoy, Çoşkun, 2006; Erkan, 2011; Berk, 2012, 2013). Ebeveynlerin çocuklarına karşı sergiledikleri davranışlar kalıtım etkeni kadar pahalıdır ve sevginin olduğu, meraka müsaade gösteren, eğitimde tertipli olan, çocuğun kendi sorunlarının üstesinden gelmesine imkan sağlayan ebeveynlerin yetiştirdiği çocuklar kendileri hakkında müspet kanılar geliştirerek, kendiliklerini yeterliliğe ulaşmış şahıslar olarak algılama göstereceklerdir (Akt. Güler, 2009).
Özellikle ergen bireyin ruhsal gelişmeninde, ailenin kendi içerisinde kurmuş olduğu irtibat ve etkileşim düzeyi çok kıymetli görülmektedir. Otoriter özellikli aileler, genelde ergen bireyi çocuk kimliğinin bir bütünü olarak görürken demokratik özellikli ailelerdeki ebeveynler; ergeni büyümekte ve daima gelişim göstermekte olan bir birey olarak algılamaktadırlar. Ergen bireyin yanlışlarını ve doğrularını, onun sorumluluk alanı içerisinde ve kişi olabilme özelliklerinin kararında ortaya çıkmış olgular olarak görmektedirler (Akt. Öncü, 1992). Ebeveynler kendi çocuklarına karşı otoriter pek onlara karşı sıkı bir disiplin ve ceza yolunu kullanabilmektedirler. Otoriter yaklaşım da çocukta kendilik saygısında düşüş görülmesine, telaşlı ve nevrotik kişilik oluşmasında tesirlidir. Bu davranış biçimi çocukların yaşadıkları etraflarına bağımlı olmalarına, öz inançlarının daha az bulunmasına, unsur kullanımlarına, depresif özellikli hastalıklara ve cürüm kavramına yakın olmalarına niçiniyet vermektedir (Akt. Kuzgun, 2005).
Demokratik özellikli aileler ile yapılan araştırmalarda yetiştirme biçimlerinin olumlu sonuçları ortaya konulmuştur. Bu tıp ailelerde yetişmiş olan ergen bireyler akademik hayatta daha başarılı, gerilim ile başa çıkmada zorlanmayan, ortamlarda ahenk sağlayan ve benlik hürmetleri daha yüksek olan bireylerdir. Bu yetiştirme cinsinde çocuğa sergilediği davranışın niye yanlış olduğu ya da kabul edilemeyecek olduğu açıklanır ve bu durumda davranışa alternatif olarak sunulacak farklı davranış biçimleri önerilir. Cezaların öğretici bulunmasına dikkat edilir. Bu çeşit yetiştirme stilinde ebeveyn kavramı ve ailenin tam olarak ne olduğu öne çıkarken, ergen birey aile olma teriminin farkındalığını edinir. Ergen birey tüm bunların kararı olarak kusur yapmanın pek muhtemel olduğunu fark eder, yeni denemeler yapar ve denemelerinde hünerlerinin farkına varır. Bireyin kendisine karşı itimadı gelişme gösterir. Bu durum bireyin gelişmekte olan benlik hürmetini olumlu istikamette tesirler (Akt. Adams, Gerald, 2003).
Aile içerisinde anne ve babanın olağanın üstünde baskıcı ve otoriter tavır içerisinde olmaları, çocuğun kendilik hürmetini, kendine verdiği bedeli azaltır. Zira, kendilik hürmeti, çocuğun niyetlerinin kıymetli olarak görüldüğü, kelamlarının dinlendiği, anne ve babasından dayanak gördüğü, öbür bir deyişle insan olarak kendisini bedelli gördüğü bir ortamda lakin filizlenerek gelişir. Çocuklarını olduğu üzere kabul ederek ona karşı destekleyici tavır gösteren, çocuğu motive eden ebeveynler, çocuğun benlik tanımlamasının olumlu bulunmasına ve kendilik hürmetinin gelişmesine yardımcı olurlar (Akt. Yavuzer, 1995). Kendilik kavramı hakkında ortaya çıkartılan araştırmalarda, ebeveynlerin tavırlarını demokratik nitelikli olarak algılayan öğrencilerin kendilik kavramları seviyesinin; ebeveynleri çok seviyede muhafaza gösteren, ilgisiz kalan ve otoriter algılayanlara nazaran daha yüksek seviyede olduğu gözlemlenmiştir (Akt. Kaya, 1988). Bilhassa çocuklara karşı gösterilen otoriter ve ilgili olunmayan tavırlar, çocuğun benlik kavramı gelişmeninin olumsuz biçimde etkilenmesine sebep olmaktadır.
Ebeveynin çocuğa karşı yürek, inanç, övünç ve sevgi vermesi gerekirken çocuğu reddetmesi, ona karşı daima eleştirel davranışlar sergilemesi çocuğun kendisine olan hürmetinin gelişmenine mahzur olurken, çocuğun aşağılık duygusu geliştirmesine sebep olmaktadır (Akt. Morgan, 1984). Ebeveynlerin çocuklarına karşı gösterdikleri itici tavırlar çocuğun kendi benliğini bedelsiz olarak görmesine yol açmaktadır (Akt. Geçtan, 1986). Ailelerin hangi bireylerden bir ortaya geldiği fark etmeksizin bu bireylerin; toplumsal, ekonomik ve duygusal ilerlemelerine dayanak vermek ve bu istikametlerini uygunlaştırmak üzere kimi işlevleri vardır. Tüm bunlar gerçekleştirmeye çalışılırken aile sistemli bir çalışma sergilemekte, alt sistemlerle de birlikte bağlantı kurarak canlı bir kurum özelliği ortaya koymaktadır (Akt. Gladding, 2011). Yapı bütünü olarak aile içerisinde bulunan bireyler, kendi ortalarında ve tüm aileyle birlikte münasebet içerisinde olurlar. Bu sebeple aile yapısının içerisinde ya da büsbütün haricinde şahısların hareketlerinin, aile yapısının içerisinde bulunanlara ve aile yapısının tümüne tesirleri bulunmaktadır. Bahsedilen bu kurumdan çocuk faktörünü başka tutmak ve onu aileden farklı anlamlandırmaya çalışmak pek mümkün değildir (Akt. Gladding, 2011). Tüm bu sebeplerden ötürü çocuğun duygusal ve toplumsal olarak ahenk sağlayıp sağlamadığı ölçülmeye çalışılırken aile yapısı art planda bırakılamaz.
Bunların yanında bireyin hareketleriyle ilgili olarak tek sebep ve tek boyutlu açıklama çalışmaları ekseriyetle istenilen yeterlilik düzebir daha ulaşamaz. Bunun niçini insan hareketlerini etkileyen etkenlerin birbirleriyle ilgili ve bağlı olmalarından kaynaklanır (Duru, 2008). Demokratik ve ilgili ortamlarda gelişim gösteren çocukların akran etkileşimlerinde başkalarına oranla faal, teşebbüsçü, yaratıcı kanılar öne atabilen, fikirlerini rahatlıkla söyleyebilme kabiliyetine sahip olan, kendini denetleme yeteneğine de akranlarına oranla daha evvelki yaşlarda eriştikleri gözlemlenmiştir. Bunun zıddı olarak katı bir tertibe maruz kalan ya da eğitim formlarında tutarsızlıkla ve değişimlerle karşılaşarak gelişim gösteren çocuklar da ise kurallara uymak üzerine sıkıntı durumlar yaşama ve agresif davranışlar sergilemek üzere çeşitli tekniklerle kendi varlıklarını kabul ettirme gayretleri ve içlerinde bulunan dünyayı anlatmakta sorunları olduğu gözlemlenmiştir (Akt. Yavuzer, 2006).
Benlik kavramını etkileyen etkenlerin incelendiği araştırmalardan birinde ise çocuğun anne tarafınca algıladığı davranış denetiminin ergen bireyde de davranışlarını denetim edebilme yeteneğini arttırdığı gözlemlenmiştir. Lakin ruhsal denetimin benlik kavramını olumsuz tarafta etkilediği görülmüştür (Akt. Kındap ve ark. 2008).
Başka incelemelerde de ailedeki bir arada olabilme durumunun çocuklardaki kendilik hürmeti, kendilik yeterliliği ve benlik kavramlarını müspet taraflı etkilediği, ailenin kontrollü olduğu durumlarda ise çocukların kendilik hürmetlerinin, kendilik yeterliliklerinin ve benlik kavramlarını negatif taraflı etkilendikleri gözlemlenmiştir. Çalışmalardan toparlanan ortak bir sonuç olarak çocuğun denetim algısına dayanakta bulunan ve çocuğun denetim algısını çoğaltan anne baba davranışlarının benlik kavramını ve yeterlilik inancını çoğalttığı, ama çocuğun kendiliğinin farkına varılmasına onay sağlanmadığından ve çocuk üzerinde denetim oluşturulmaya çalışıldığından yüksek seviyede katı ve baskıcı anne- baba davranışları çocuğun benlik tarifini negatif taraflı etkilemiş olduğu ortaya çıkartılmıştır (Akt. Yazıcı ve Taştepe, 2013).