Bağımlı davranışlar ekseriyetle anne ve baba tavırlarından kaynaklandığı için, ailelerin kendi tavırlarını gözden geçirmeleri gerekmektedir. Çok gözetici olunmamalı ve çocuğa bağımsız iş yapabilme yeteneği kazandırılmalıdır. Anne babalar bağımlı olmak ile bağlı olmak içindeki farkı bilmelidir.
HER şeyin aşırısı ziyanlı. Sevginin de fazlası ve karşı tarafa yansıtılma hali kimi vakit ziyanlı olabiliyor.
“Bağımlılık” deyince akla birinci vakit içinderda alkol, tütün, uyuşturucu ve teknoloji bağımlılığı gelse de çocuklarına çok derecede bağımlı, muhafazacı, her şeyi onlar ismine önce düşünen, plânlayan ve yapan anneler var. Alışılmış ki niyetleri uygun, evlâdı için en güzeli olsun istiyorlar lakin bunun dozu yeterli ayarlanamadığı vakit iki taraf için de düşünce başlıyor.
Bağımlı olmak ile bağlı olmak içindeki fark nedir? Bağımlı olmak “Seni seviyorum ve sensiz yaşayamam” iletisi verirken, bağlı olmaksa “Seni seviyorum, fakat sen olmadan da yaşayabilirim” iletisini verir. Yaratılış gereği anne-çocuk içinde fazlaca kuvvetli ve özel bir bağ vardır. Çocuğun gelişimi ve ileride sağlıklı bir birey olabilmesi için bu bağ hayli kıymetlidir. Bu bağın eksikliği ileri derecede ruhsal problemlere niye olurken (kişilik bozuklukları gibi), aşırılığı da bağımlılığa dönüşebiliyor. Annenin çocuğa abartılı biçimde bağımlı olması, çocuğun hayatında kimi aksiliklere yol açabiliyor.
Aşırı esirgeyici ebeveyn hali, çocuğa faydadan hayli ziyan verir. Bırakın kendi kanatları ile uçmayı öğrensin. Her düştüğünde yanında siz olmayacaksınız. Hayat tozpembe değil. hayatın tüm renklerini görmesine müsaade verin. Yoksa ileride sizi suçlayacaktır. Hisleri tanımasına müsaade verin. Hayatta yalnızca memnunluk yok; ıstırap, öfke, kızgınlık da var ve bunları yok sayamayız.
Hayata hazırlanmasına müsaade verilmeyen çocuk, diğerlerine bağımlı bir hayat sürdürmek durumunda kalacaktır. Anne-babalar çocuklarını kendi uzantısı yahut devamı üzere görüp onları olağandan daha fazla muhafaza durumuna girebiliyorlar. Bunu yaparken çocuğun kendi başına yapabileceği şeyleri bile yalnızca çocuğuna ziyan gelebilir kaygısıyla kendileri yapmak istiyorlar.
Onlar için her vakit en doğrusunu bildiğimizi sanırız; ömür ortasında her istediği öbürleri tarafınca yapılan ve adeta etrafına bir duvar örülüp toplumsal etraf ile bağı koparılan, cam fanus ortasında büyütülmeye çalışılan çocuk, vakti gelip de dünya ve hayatla tanışmak zorunda kaldığında anne-baba yoksunluğu hissedecek ve büyük bir bocalama yaşayarak anne-babayı suçlayacaktır.
Bağımlı annenin çocuğu okulda hangi sıkıntılar ile karşılaşabilir?
Anneye bağımlı olan çocuklarda özgüven eksikliği ve bunun kararında okul fobisi başlayabilir. Çocuk çeşitli mazeretler ile okula gitmek istemediğini lisana getirebilir (karın ağrısı, mide bulantısı gibi). Okulda ahenk meseleleri, arkadaş bağlarında sorunlar, çekingenlik, utangaçlık ve hırçın davranışlar görülebilir.
Bağımlılığın geliştiği durumlarda çocuğun okula adaptasyon problemlerinin uzun sürdüğü görülür. Bu durumda çocuklar okula gitmek istemez, annelerine sarılıp ağlar, öğretmene ve okuldaki herkese karşı utangaç ve yer yer hırçın tavırlar stantlar. Okuldaki etkinliklere katılmaz, reaksiyon verir. Annesi daima yanında dursun, gitmesin ister.
Çocuğunuz bağımlı mı?
Tek başına yapabileceği şeyler için bile sizden dayanak bekliyorsa, siz yanında yokken uyumsuz davranışları oluyorsa, toplumsallaşmada sorun yaşıyorsa, okula gitmek istemiyorsa, bağımsız olarak bir şey yapamıyorsa, toplum ortasında zorluk çekiyorsa, her karar verme sürecinde takviye bekliyorsa, ödevlerini tek başına yapamıyorsa, küme ortasında ahenk sağlayamıyorsa, çocuğunuz size bağımlı olabilir.
Bağımlı çocukların özellikleri
Bağımlı çocuk, konutta olsun, okulda olsun, yaşından daha çocuksu davranır. Girişken değildir ve kendine inancı yoktur. Kolay işlerde bile kendi başına davranmaktan, sorumluluk almaktan korkar. Yanında onu kollayacak biri olmadan edemez, konutta anneye sokulur. Daima sevilmek ve okşanmak ister. Okulda sorun yaratmadığı için öğretmeninin koruyuculuğu altına girer. Usluluğu ve ürkekliği niçiniyle daima kollanır. Etrafın bu tavrı, onu daha utangaç yapar. Bağımlı çocuk, vakit içinde bu zayıflığını ve güvensizliğini bir savunma aracı olarak kullanmayı öğrenir. Konutta yedirip içirilen, bir dediği iki edilmeyen, okulda öğretmeninin sevgilisi olup çıkan çocuk, bağımlılık çemberini kolay kıramaz. (Yörükoğlu,1998)
İleriki ömründe yaşayabileceği aksilikleri da şu biçimde sıralayabiliriz: Karşı cinsle sağlıklı bağlantı kuramama yahut kurmakta zorlanmak, iş ve özel hayatında sorumluluk almakta zorlanmak ve kararsızlık, gerilimle başa çıkamamak, gerilim durumunda nasıl davranacağını bilememek…
Ülkemizde yapılan araştırmalara bakılırsa, her 10 annenin 1’i çocuklarına hastalık derecesinde bağımlı. Annelere sorulduğu vakit her şeylerinin çocukları olduğunu, eşleri ve işlerinin çabucak sonrasında geldiğini ve kendilerini büsbütün yok saydıklarını söz ediyorlar. Tek bir dünya var ve o dünya da çocukları ile çocuklarının istekleri. Kendilerini ve öbür insanları yok sayarak hayatlarına devam ediyorlar.
Kendisine ehemmiyet vermemek, çocuk dünyaya geldikten daha sonra hobi edinememek, daha evvel yapmayı sevdiği şeyleri çocuk dünyaya geldikten daha sonra rafa kaldırmak, çocuğun her hareketini takip etmek ve öteki aksiyonlarla anne, kendisini büsbütün çocuğuna adıyor. Çocuğu ve onun istekleri üzerine, muhatap çalışan bir anne ise işten soğuma ve tahammül eksikliği başlıyor. Zira çocuğunu düşünmekten işine odaklanamaz hâle geliyor.
Aşırı fedakârlık, düzgün annelik göstergesi değildir. Bunun neticelerina baktığımızda görülür ki bu çocuklar bireyselleşemezler. Yetişkin oldukları vakit tek başlarına karar vermekte, sorumluluk üstlenmekte zorlanırlar. Zorluklar karşısında sorumluluğu bir diğerine atarlar. Gerilimli durumlarda ne yapacaklarını bilemedikleri için (çünkü onların yerine her şeyi düşünen bir anneleri vardı) bocalama yaşarlar. Bunun kararında dertli bireyler, kendine inançsız bireyler hâline gelirler. daha sonrasında bu yüzden evli ise evliliğinin sorumluluğunu alamayan/kaldıramayan bireyler karşımıza çıkıyor. Ağır tasa, panik atak üzere sorunlar yaşıyorlar.
Anneler evlat yetiştirirken onlara bağımlı değil, “bağlı” olmalı. Çocuklarına bağımlı olan anneler, çocuklarının evlendiklerini kabullenmekte kuvvetlik çekiyor ve onların evliliklerini etkileyebiliyorlar. Bu bireylerin evliliklerine baktığımız vakit gördüğümüzse tek kişilik bir dünyalarının olduğu. Kendileri ve kendi ihtiyaçları… Anneleri bir daha onların etrafında pervane… Oğlu yahut kızı üzülmesin diye onun tüm isteklerini yerine getirmeye çalışan bir karakter… Hatta ve hatta, evli olan çocuğunun mesken ortasındaki sorumluluğunu bile anne üstleniyor kimi yerlerde. Faturaların ödenmesi, mutfak gereksiniminin alınması, var ise torununu doktora dahi ötürmek… Kâfi ki bağımlı annenin çocuğu gerilime girmesin, üzülmesin! Bu yüzden tüm yükü anne tek başına sırtına alıyor. Düzgünlük yaptığını, fedakârlıkta bulunduğunu düşünse de yanlış!
bu biçimde yapmakla kendi çocuğunu memnun değil, mutsuz ettiğinin farkında değil. Etrafın ısrarı ile bu tıp bir anne, ruhsal takviye almaya geldiğinde şöyleki diyor: “Ben çok fedakâr bir anneyim, her şeyi fazlası ile verdim, yaptım, ancak çocuğum fazlaca mutsuz!” Ve bu mutsuzluğun niçini olarak kendi davranışlarındaki yanlışlığı görmemekte ısrarcı.
Bağımlı annenin bağımlı çocuğu, karşı cinsle sağlıklı bir bağ kuramaz. Zira o tek değil, yanında daima annesi var. Bu tip, iki kişilik bir hayat plânlayamaz. Plânlarına annesini de dâhil etmek zorunda hisseder. Eşi yahut arkadaşı ile bir seyahat düşünüyorsa annesini de yanında ister. Yemeğe gidilecekse anne de olmak zorundadır. Yahut her attığı adımı arayıp anlatma, onay alma gereksinimi hisseder.
Ailelere öneriler
Çocuğu küçük yaşlardan itibaren yapabileceği işler konusunda cesaretlendirmek kıymetlidir. Bağımlı davranışlar çoklukla anne ve baba tavırlarından kaynaklandığı için, ailelerin kendi tavırlarını gözden geçirmeleri gerekmektedir. Çok hami olunmamalı ve çocuğa bağımsız iş yapabilme yeteneği kazandırılmalıdır. Anne babalar bağımlı olmak ile bağlı olmak içindeki farkı bilmelidir.
Araştırmalara göre hoşgörülü ve demokratik ortamda büyüyen çocuklar fikirlerini serbestçe söyleme eğilimindeler. Ayrıyeten bu çocuklarda kendini denetleme dileği daha erken yaşlarda başlamaktadır. Anne babaların çocuklarını desteklemeleri ve sıkıntı durumda kaldıklarında onlara yardımcı olmaları, çocuklarda bağımsızlık hissinin gelişmenini kolaylaştırmaktadır.
Bağımlı anne güzelleşirse, ortasında bulunduğu durumun yanlış olduğunu kabul ederse, çocuğu da güzelleşir. Bağımlılık ruhsal bir sıkıntıdır ve dayanak alınması koşuldur. Anne değişmedikçe çocuk değişemez. Birinci adımı atan anne olmalıdır. Öncelikle kendisine vakit ayırmalı, kendisi için bir şeyler yapmalıdır. Bu noktada hobiler edinebilir.
Ruh sıhhati da vücut sıhhati kadar değerlidir. Dayanak almak ile hayatınıza yeni bir pencere açmış olacaksınız. O pencereden daima hoşlukları görmeniz dileğiyle…
HER şeyin aşırısı ziyanlı. Sevginin de fazlası ve karşı tarafa yansıtılma hali kimi vakit ziyanlı olabiliyor.
“Bağımlılık” deyince akla birinci vakit içinderda alkol, tütün, uyuşturucu ve teknoloji bağımlılığı gelse de çocuklarına çok derecede bağımlı, muhafazacı, her şeyi onlar ismine önce düşünen, plânlayan ve yapan anneler var. Alışılmış ki niyetleri uygun, evlâdı için en güzeli olsun istiyorlar lakin bunun dozu yeterli ayarlanamadığı vakit iki taraf için de düşünce başlıyor.
Bağımlı olmak ile bağlı olmak içindeki fark nedir? Bağımlı olmak “Seni seviyorum ve sensiz yaşayamam” iletisi verirken, bağlı olmaksa “Seni seviyorum, fakat sen olmadan da yaşayabilirim” iletisini verir. Yaratılış gereği anne-çocuk içinde fazlaca kuvvetli ve özel bir bağ vardır. Çocuğun gelişimi ve ileride sağlıklı bir birey olabilmesi için bu bağ hayli kıymetlidir. Bu bağın eksikliği ileri derecede ruhsal problemlere niye olurken (kişilik bozuklukları gibi), aşırılığı da bağımlılığa dönüşebiliyor. Annenin çocuğa abartılı biçimde bağımlı olması, çocuğun hayatında kimi aksiliklere yol açabiliyor.
Aşırı esirgeyici ebeveyn hali, çocuğa faydadan hayli ziyan verir. Bırakın kendi kanatları ile uçmayı öğrensin. Her düştüğünde yanında siz olmayacaksınız. Hayat tozpembe değil. hayatın tüm renklerini görmesine müsaade verin. Yoksa ileride sizi suçlayacaktır. Hisleri tanımasına müsaade verin. Hayatta yalnızca memnunluk yok; ıstırap, öfke, kızgınlık da var ve bunları yok sayamayız.
Hayata hazırlanmasına müsaade verilmeyen çocuk, diğerlerine bağımlı bir hayat sürdürmek durumunda kalacaktır. Anne-babalar çocuklarını kendi uzantısı yahut devamı üzere görüp onları olağandan daha fazla muhafaza durumuna girebiliyorlar. Bunu yaparken çocuğun kendi başına yapabileceği şeyleri bile yalnızca çocuğuna ziyan gelebilir kaygısıyla kendileri yapmak istiyorlar.
Onlar için her vakit en doğrusunu bildiğimizi sanırız; ömür ortasında her istediği öbürleri tarafınca yapılan ve adeta etrafına bir duvar örülüp toplumsal etraf ile bağı koparılan, cam fanus ortasında büyütülmeye çalışılan çocuk, vakti gelip de dünya ve hayatla tanışmak zorunda kaldığında anne-baba yoksunluğu hissedecek ve büyük bir bocalama yaşayarak anne-babayı suçlayacaktır.
Bağımlı annenin çocuğu okulda hangi sıkıntılar ile karşılaşabilir?
Anneye bağımlı olan çocuklarda özgüven eksikliği ve bunun kararında okul fobisi başlayabilir. Çocuk çeşitli mazeretler ile okula gitmek istemediğini lisana getirebilir (karın ağrısı, mide bulantısı gibi). Okulda ahenk meseleleri, arkadaş bağlarında sorunlar, çekingenlik, utangaçlık ve hırçın davranışlar görülebilir.
Bağımlılığın geliştiği durumlarda çocuğun okula adaptasyon problemlerinin uzun sürdüğü görülür. Bu durumda çocuklar okula gitmek istemez, annelerine sarılıp ağlar, öğretmene ve okuldaki herkese karşı utangaç ve yer yer hırçın tavırlar stantlar. Okuldaki etkinliklere katılmaz, reaksiyon verir. Annesi daima yanında dursun, gitmesin ister.
Çocuğunuz bağımlı mı?
Tek başına yapabileceği şeyler için bile sizden dayanak bekliyorsa, siz yanında yokken uyumsuz davranışları oluyorsa, toplumsallaşmada sorun yaşıyorsa, okula gitmek istemiyorsa, bağımsız olarak bir şey yapamıyorsa, toplum ortasında zorluk çekiyorsa, her karar verme sürecinde takviye bekliyorsa, ödevlerini tek başına yapamıyorsa, küme ortasında ahenk sağlayamıyorsa, çocuğunuz size bağımlı olabilir.
Bağımlı çocukların özellikleri
Bağımlı çocuk, konutta olsun, okulda olsun, yaşından daha çocuksu davranır. Girişken değildir ve kendine inancı yoktur. Kolay işlerde bile kendi başına davranmaktan, sorumluluk almaktan korkar. Yanında onu kollayacak biri olmadan edemez, konutta anneye sokulur. Daima sevilmek ve okşanmak ister. Okulda sorun yaratmadığı için öğretmeninin koruyuculuğu altına girer. Usluluğu ve ürkekliği niçiniyle daima kollanır. Etrafın bu tavrı, onu daha utangaç yapar. Bağımlı çocuk, vakit içinde bu zayıflığını ve güvensizliğini bir savunma aracı olarak kullanmayı öğrenir. Konutta yedirip içirilen, bir dediği iki edilmeyen, okulda öğretmeninin sevgilisi olup çıkan çocuk, bağımlılık çemberini kolay kıramaz. (Yörükoğlu,1998)
İleriki ömründe yaşayabileceği aksilikleri da şu biçimde sıralayabiliriz: Karşı cinsle sağlıklı bağlantı kuramama yahut kurmakta zorlanmak, iş ve özel hayatında sorumluluk almakta zorlanmak ve kararsızlık, gerilimle başa çıkamamak, gerilim durumunda nasıl davranacağını bilememek…
Ülkemizde yapılan araştırmalara bakılırsa, her 10 annenin 1’i çocuklarına hastalık derecesinde bağımlı. Annelere sorulduğu vakit her şeylerinin çocukları olduğunu, eşleri ve işlerinin çabucak sonrasında geldiğini ve kendilerini büsbütün yok saydıklarını söz ediyorlar. Tek bir dünya var ve o dünya da çocukları ile çocuklarının istekleri. Kendilerini ve öbür insanları yok sayarak hayatlarına devam ediyorlar.
Kendisine ehemmiyet vermemek, çocuk dünyaya geldikten daha sonra hobi edinememek, daha evvel yapmayı sevdiği şeyleri çocuk dünyaya geldikten daha sonra rafa kaldırmak, çocuğun her hareketini takip etmek ve öteki aksiyonlarla anne, kendisini büsbütün çocuğuna adıyor. Çocuğu ve onun istekleri üzerine, muhatap çalışan bir anne ise işten soğuma ve tahammül eksikliği başlıyor. Zira çocuğunu düşünmekten işine odaklanamaz hâle geliyor.
Aşırı fedakârlık, düzgün annelik göstergesi değildir. Bunun neticelerina baktığımızda görülür ki bu çocuklar bireyselleşemezler. Yetişkin oldukları vakit tek başlarına karar vermekte, sorumluluk üstlenmekte zorlanırlar. Zorluklar karşısında sorumluluğu bir diğerine atarlar. Gerilimli durumlarda ne yapacaklarını bilemedikleri için (çünkü onların yerine her şeyi düşünen bir anneleri vardı) bocalama yaşarlar. Bunun kararında dertli bireyler, kendine inançsız bireyler hâline gelirler. daha sonrasında bu yüzden evli ise evliliğinin sorumluluğunu alamayan/kaldıramayan bireyler karşımıza çıkıyor. Ağır tasa, panik atak üzere sorunlar yaşıyorlar.
Anneler evlat yetiştirirken onlara bağımlı değil, “bağlı” olmalı. Çocuklarına bağımlı olan anneler, çocuklarının evlendiklerini kabullenmekte kuvvetlik çekiyor ve onların evliliklerini etkileyebiliyorlar. Bu bireylerin evliliklerine baktığımız vakit gördüğümüzse tek kişilik bir dünyalarının olduğu. Kendileri ve kendi ihtiyaçları… Anneleri bir daha onların etrafında pervane… Oğlu yahut kızı üzülmesin diye onun tüm isteklerini yerine getirmeye çalışan bir karakter… Hatta ve hatta, evli olan çocuğunun mesken ortasındaki sorumluluğunu bile anne üstleniyor kimi yerlerde. Faturaların ödenmesi, mutfak gereksiniminin alınması, var ise torununu doktora dahi ötürmek… Kâfi ki bağımlı annenin çocuğu gerilime girmesin, üzülmesin! Bu yüzden tüm yükü anne tek başına sırtına alıyor. Düzgünlük yaptığını, fedakârlıkta bulunduğunu düşünse de yanlış!
bu biçimde yapmakla kendi çocuğunu memnun değil, mutsuz ettiğinin farkında değil. Etrafın ısrarı ile bu tıp bir anne, ruhsal takviye almaya geldiğinde şöyleki diyor: “Ben çok fedakâr bir anneyim, her şeyi fazlası ile verdim, yaptım, ancak çocuğum fazlaca mutsuz!” Ve bu mutsuzluğun niçini olarak kendi davranışlarındaki yanlışlığı görmemekte ısrarcı.
Bağımlı annenin bağımlı çocuğu, karşı cinsle sağlıklı bir bağ kuramaz. Zira o tek değil, yanında daima annesi var. Bu tip, iki kişilik bir hayat plânlayamaz. Plânlarına annesini de dâhil etmek zorunda hisseder. Eşi yahut arkadaşı ile bir seyahat düşünüyorsa annesini de yanında ister. Yemeğe gidilecekse anne de olmak zorundadır. Yahut her attığı adımı arayıp anlatma, onay alma gereksinimi hisseder.
Ailelere öneriler
Çocuğu küçük yaşlardan itibaren yapabileceği işler konusunda cesaretlendirmek kıymetlidir. Bağımlı davranışlar çoklukla anne ve baba tavırlarından kaynaklandığı için, ailelerin kendi tavırlarını gözden geçirmeleri gerekmektedir. Çok hami olunmamalı ve çocuğa bağımsız iş yapabilme yeteneği kazandırılmalıdır. Anne babalar bağımlı olmak ile bağlı olmak içindeki farkı bilmelidir.
Araştırmalara göre hoşgörülü ve demokratik ortamda büyüyen çocuklar fikirlerini serbestçe söyleme eğilimindeler. Ayrıyeten bu çocuklarda kendini denetleme dileği daha erken yaşlarda başlamaktadır. Anne babaların çocuklarını desteklemeleri ve sıkıntı durumda kaldıklarında onlara yardımcı olmaları, çocuklarda bağımsızlık hissinin gelişmenini kolaylaştırmaktadır.
Bağımlı anne güzelleşirse, ortasında bulunduğu durumun yanlış olduğunu kabul ederse, çocuğu da güzelleşir. Bağımlılık ruhsal bir sıkıntıdır ve dayanak alınması koşuldur. Anne değişmedikçe çocuk değişemez. Birinci adımı atan anne olmalıdır. Öncelikle kendisine vakit ayırmalı, kendisi için bir şeyler yapmalıdır. Bu noktada hobiler edinebilir.
Ruh sıhhati da vücut sıhhati kadar değerlidir. Dayanak almak ile hayatınıza yeni bir pencere açmış olacaksınız. O pencereden daima hoşlukları görmeniz dileğiyle…